Jaarrekening van de ECB over 2024

20 februari 2025

• De ECB rapporteert een verlies van € 7,9 miljard (2023: verlies van € 1,3 miljard)
• Het verlies wordt verrekend met toekomstige winsten

De jaarrekening van de Europese Centrale Bank (ECB) over 2024 laat een verlies zien van € 7.944 miljoen, wat vergelijkbaar is met het verlies over 2023, dat € 7.886 miljoen vóór onttrekking aan risicovoorzieningen bedroeg. Doordat in 2023 de voorziening voor financiële risico’s van € 6.620 miljoen volledig werd benut om het verlies over dat jaar terug te brengen tot € 1.266 miljoen, kon deze voorziening in 2024 niet worden aangesproken. Net als het verlies van het voorgaande jaar zal het verlies van 2024 op de balans van de ECB blijven staan en worden verrekend met toekomstige winsten. Dit betekent dat er over 2024 geen winst aan de nationale centrale banken van het eurogebied wordt uitgekeerd.

Het verlies volgt op een groot aantal jaren met aanzienlijke winsten en vloeit voort uit de noodzakelijke beleidsmaatregelen die het Eurosysteem heeft genomen om zijn primaire taak, het handhaven van prijsstabiliteit, te vervullen. Als onderdeel van deze maatregelen kocht de ECB financiële activa, meestal met vaste rentetarieven en lange looptijden, wat resulteerde in een balansverlenging. Die aankopen gingen gepaard met een overeenkomstige toename van de verplichtingen, waarop de ECB rente betaalt tegen variabele tarieven. Toen de ECB in 2022 en 2023 de basisrentetarieven verhoogde om de hoge inflatie in het eurogebied tegen te gaan, resulteerde dit dan ook onmiddellijk in hogere rentelasten op deze verplichtingen, terwijl de rentebaten uit de activa van de ECB, met name uit effecten aangekocht in het kader van het programma voor de aankoop van activa (asset purchase programme – APP) en het pandemie-noodaankoopprogramma (pandemic emergency purchase programme – PEPP), niet in dezelfde mate toenamen.

Het is mogelijk dat de ECB ook in de komende jaren verlies lijdt. Eventuele verliezen in de komende jaren zouden kleiner zijn dan die over 2023 en 2024. De verwachting is dat de ECB daarna weer winst zal maken. De ECB kan hoe dan ook effectief optreden en haar primaire mandaat, het handhaven van prijsstabiliteit vervullen, ongeacht eventuele verliezen. De financiële soliditeit van de ECB wordt verder onderstreept door haar kapitaal en aanzienlijke saldi op de herwaarderingsrekeningen, die eind 2024 samen € 59 miljard bedroegen, € 13 miljard meer dan ultimo 2023.

De rentebaten en -lasten waren in 2024 als volgt:

In 2024 waren de rentelasten hoger dan de rentebaten en net als in 2023 waren de aanzienlijke rentelasten op de netto TARGET-verplichting van de ECB hiervan de belangrijkste oorzaak. Omdat deze verplichtingen worden vergoed tegen de rente op de basisherfinancieringstransacties, leidde de stijging van dit rentetarief naar gemiddeld 4,1% in 2024 (2023: 3,8%) tot hogere rentelasten. De hogere gemiddelde rente op basisherfinancieringstransacties leidde verder tot een stijging van zowel de rentebaten uit vorderingen in verband met de toedeling van eurobankbiljetten in omloop als de aan de nationale centrale banken verschuldigde rentevergoeding op hun vorderingen uit hoofde van aan de ECB overgedragen externe reserves. De rentebaten uit voor monetairbeleidsdoeleinden aangehouden effecten, met name uit de in het kader van het PEPP aangehouden overheidseffecten, namen eveneens toe. De rentebaten uit de externe reserves kwamen grotendeels uit in Amerikaanse dollar luidende effecten en waren hoger dan in het vorige boekjaar.

De afwaarderingen bedroegen € 269 miljoen (2023: € 38 miljoen) en hielden voornamelijk verband met de daling van de marktwaarde van een aantal in de Amerikaansedollarportefeuille aangehouden effecten en de depreciatie van de Japanse yen, waardoor de waarde van de desbetreffende deviezenreserve daalde.

De totale personeelskosten namen toe tot € 844 miljoen (2023: € 676 miljoen), voornamelijk door hogere kosten van vergoedingen na uitdiensttreding als gevolg van een aanpassing van de statuten van de pensioenregelingen van de ECB in 2024. De overige beheerkosten stegen tot € 626 miljoen (2023: € 596 miljoen ), voornamelijk door hogere IT-uitgaven in verband met de digitale transformatie, maar ook door de inflatie.

De baten uit toezichtsvergoedingen (die aan onder toezicht staande banken in rekening worden gebracht ter dekking van de kosten van ECB voor de uitvoering van haar toezichtstaken) bedroegen € 681 miljoen (2023: € 654 miljoen).

Het balanstotaal van de ECB daalde met € 33 miljard tot € 641 miljard (2023: € 673 miljard), voornamelijk als gevolg van de geleidelijke verkleining van de APP-portefeuille door aflossingen.

De geconsolideerde balans van het Eurosysteem

Het totaal van de geconsolideerde balans van het Eurosysteem, die de activa en passiva van de NCB’s van het eurogebied en de ECB ten opzichte van derden omvat, bedroeg ultimo 2023 € 6.428 miljard (2023: € 6.887 miljard). De afname ten opzichte van 2023 hing samen met een waardedaling van de portefeuille van voor monetairbeleidsdoeleinden aangehouden effecten naar € 4.283 miljard (2023: € 4.694 miljard), vooral als gevolg van aflossingen. In het kader van het APP werd voor € 2.673 miljard aan effecten aangehouden, een daling van € 353 miljard, doordat de herinvestering van activa die het einde van hun looptijd hadden bereikt in juli 2023 werd beëindigd, terwijl de waarde van de in het kader van het PEPP aangehouden activa met € 57 miljard daalde naar € 1.609 miljard, waarbij in de tweede helft van 2024 de activa die het einde van hun looptijd hadden bereikt slechts gedeeltelijk werden herbelegd. Bovendien namen de kredietverleningstransacties van het Eurosysteem af naar € 34 miljard (2023: € 410 miljard), voornamelijk door het vervallen van de derde reeks gerichte langerlopende herfinancieringstransacties (targeted longer-term refinancing operations – TLTRO III). De daaruit voortvloeiende daling werd gedeeltelijk gecompenseerd doordat de waarde in euro's van de goudvoorraad van het Eurosysteem steeg naar € 872 miljard (2023: € 649 miljard). Die stijging hing samen met de hogere marktprijs van goud uitgedrukt in euro's.

De media kunnen met hun vragen terecht bij William Lelieveldt, tel. +49 69 1344 7316.

Toelichting

• De gepresenteerde cijfers kunnen door afronding verschillen van de som van de individuele getallen.
• Nadere informatie over TARGET-diensten is beschikbaar op de website van de ECB.
• Nadere informatie over het ontstaan van winst en verlies bij de ECB en de nationale centrale banken van het eurogebied vindt u in de explainer.
• Op 13 maart 2024 heeft de Raad van Bestuur een reeks beginselen vastgesteld als leidraad bij de toekomstige implementatie van het monetair beleid. De Raad besloot onder meer ook de monetairbeleidskoers te blijven sturen via de rente op de depositofaciliteit. In dit verband besliste de Raad van Bestuur eveneens dat de depositorente vanaf 1 januari 2025 de basis zou worden voor de vergoeding van: (i) TARGET-saldi ten opzichte van NCB’s van het eurogebied; (ii) vorderingen uit hoofde van de toedeling van eurobankbiljetten binnen het Eurosysteem; en (iii) verplichtingen uit hoofde van de overdracht van externe reserves.
• Meer informatie over de door de ECB en het Eurosysteem gehanteerde grondslagen voor de financiële verslaggeving, alsook over de jaarstukken van de ECB, is te vinden in: Besluit (EU) 2024/2938 van de ECB van 14 november 2024 betreffende de jaarrekening van de Europese Centrale Bank (ECB/2024/32) (PB L 2024/2938 van 11.12.2024), Richtsnoer (EU) 2024/2941 van de ECB van 14 november 2024 betreffende het juridische kader ten behoeve van de financiële administratie en verslaglegging in het Europees Stelsel van centrale banken (ECB/2024/31) (PB L 2024/2941 van 11.12.2024) en op de website van de ECB.
• De geconsolideerde balans van het Eurosysteem is gebaseerd op voorlopige gegevens. De definitieve geconsolideerde jaarbalans van het Eurosysteem wordt in juni gepubliceerd.