Sprawozdanie finansowe EBC za rok 2024

20 lutego 2025

• EBC wykazał stratę w wysokości 7,9 mld euro (2023: 1,3 mld euro)
• Straty zostaną skompensowane przyszłymi zyskami

Sprawozdanie finansowe Europejskiego Banku Centralnego (EBC) za rok 2024 wykazało stratę na poziomie 7944 mln euro. Jest ona porównywalna ze stratą za rok 2023, która przed przeniesieniem środków z rezerw na ryzyka wynosiła 7866 mln euro. W 2023 uwolniono całość środków z rezerwy na ryzyka finansowe w wysokości 6620 mln euro, wskutek czego strata za 2023 obniżyła się do 1266 mln euro. Natomiast w 2024 nie można było pokryć żadnych strat środkami z tej rezerwy, ponieważ jej saldo wynosiło zero. Strata za 2024, tak jak strata za poprzedni rok, pozostanie w bilansie EBC i zostanie skompensowana przyszłymi zyskami. Ponieważ poniesiono stratę, za 2024 nie nastąpi podział zysku między krajowe banki centralne ze strefy euro.

Straty nastąpiły po wielu latach wysokich zysków i wynikają z działań Eurosystemu, które były niezbędne do realizacji jego głównego zadania, czyli utrzymywania stabilności cen. Wymagało to od EBC zwiększania sumy bilansowej za sprawą zakupu aktywów finansowych, w większości ze stałym oprocentowaniem i długim terminem zapadalności. Towarzyszył temu odpowiedni wzrost zobowiązań EBC, które podlegają zmiennemu oprocentowaniu. Zatem podwyżki podstawowych stóp procentowych EBC w 2022 i 2023, wprowadzone w celu przeciwdziałania wysokiej inflacji w strefie euro, przełożyły się na natychmiastowy wzrost kosztów z tytułu odsetek od tych zobowiązań. Natomiast przychody z tytułu odsetek od aktywów EBC, zwłaszcza papierów wartościowych nabytych w ramach programu skupu aktywów (APP) i nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP) nie zwiększyły się w takim samym stopniu.

EBC może w nadchodzących latach nadal ponosić straty. Jeśli tak się stanie, wszelkie takie straty według oczekiwań mają być niższe niż straty poniesione w 2023 i 2024. Oczekuje się, że następnie EBC ponownie zacznie osiągać zyski. W każdym razie EBC – niezależnie od wszelkich strat – może skutecznie działać i realizować swoje główne zadanie, jakim jest utrzymywanie stabilności cen. O dobrej kondycji finansowej EBC dodatkowo świadczą jego kapitał i wysokie salda różnic z wyceny, które na koniec 2024 wyniosły w sumie 59 mld euro, czyli o 13 mld euro więcej niż na koniec 2023.

W 2024 przychody i koszty odsetkowe EBC kształtowały się następująco:

Fakt, że w 2024, tak jak w 2023, koszty odsetkowe były wyższe niż przychody odsetkowe wynikał głównie z wysokich kosztów z tytułu odsetek od zobowiązania netto EBC w TARGET. Te koszty wzrosły, ponieważ to zobowiązanie było oprocentowane według stopy procentowej podstawowych operacji refinansujących, której średni poziom w 2024 był wyższy – wynosił 4,1% (2023: 3,8%). Wyższa średnia stopa podstawowych operacji refinansujących doprowadziła również do zwiększenia się przychodów odsetkowych wynikających z należności z tytułu przydziału banknotów euro w obiegu, a także kosztów z tytułu odsetek wypłacanych krajowym bankom centralnym od ich wierzytelności z tytułu przekazanych do EBC rezerw dewizowych. Wzrosły także przychody odsetkowe wynikające z papierów wartościowych na potrzeby polityki pieniężnej, głównie rządowych papierów wartościowych utrzymywanych w ramach programu PEPP. Przychody odsetkowe z tytułu rezerw dewizowych były wyższe, do czego w dużej mierze przyczyniły się papiery wartościowe nominowane w dolarach amerykańskich.

Odpisy aktualizujące wyniosły 269 mln euro (2023: 38 mln euro) i wynikały głównie ze spadku wartości rynkowej niektórych papierów wartościowych z portfela dolarowego oraz deprecjacji jena, która doprowadziła do obniżenia się wartości posiadanych zasobów tej waluty.

Łączne koszty osobowe wzrosły do 844 mln euro (2023: 676 mln euro), głównie z powodu zwiększenia się kosztów z tytułu świadczeń po okresie zatrudnienia wskutek zmiany zasad dotyczących programów emerytalnych EBC w 2024. Pozostałe koszty administracyjne wzrosły do 626 mln euro (2023: 596 mln euro), przede wszystkim z powodu wyższych wydatków informatycznych w związku z transformacją cyfrową, a także wskutek oddziaływania inflacji.

Przychód z tytułu opłat nadzorczych (opłaty pobierane od nadzorowanych banków w celu pokrycia ponoszonych przez EBC kosztów wykonywania zadań nadzorczych) wyniósł 681 mln euro (2023: 654 mln euro).

Suma bilansowa EBC obniżyła się o 33 mld euro, do 641 mld euro (2023: 673 mld euro), głównie w wyniku stopniowego zmniejszania się portfela APP wskutek wykupów.

Skonsolidowany bilans Eurosystemu

Na koniec 2024 suma bilansowa Eurosystemu, na którą składają się aktywa i zobowiązania krajowych banków centralnych ze strefy euro i EBC wobec osób trzecich, wyniosła 6428 mld euro (2023: 6887 mld euro). Spadek w porównaniu z 2023 wynikał głównie ze zmniejszenia się zasobu papierów wartościowych utrzymywanych na potrzeby polityki pieniężnej do 4283 mld euro (2023: 4694 mld euro), przede wszystkim z powodu wykupów. Portfel programu APP zmniejszył się o 353 mld euro, do 2673 mld euro, jako że w lipcu 2023 zaprzestano reinwestycji spłat kapitału z tytułu zapadających aktywów. Natomiast portfel PEPP zmniejszył się o 57 mld euro, do 1609 mld euro, ponieważ w drugim półroczu 2024 spłaty kapitału z tytułu zapadających aktywów reinwestowano jedynie częściowo. Ponadto wartość operacji pożyczkowych Eurosystemu obniżyła się do 34 mld euro (2023: 410 mld euro), w dużej mierze wskutek upływu terminów zapadalności trzeciej serii ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO III). Wynikający z tego spadek został częściowo skompensowany przez wzrost równowartości w euro zasobów złota w posiadaniu Eurosystemu do 872 mld euro (2023: 649 mld euro) wskutek zwiększenia się ceny rynkowej złota wyrażonej w euro.

Kontakt z mediami: William Lelieveldt, tel.: +49 69 1344 7316.

Uwagi

• Z powodu zaokrągleń przedstawione liczby mogą się nie sumować.
• Więcej informacji o usługach TARGET można znaleźć na stronie internetowej EBC.
• Więcej informacji o źródłach zysków i strat EBC i krajowych banków centralnych ze strefy euro przedstawiono w powiązanym objaśniaczu.
• 13 marca 2024 Rada Prezesów podjęła decyzję w sprawie zasad, według których polityka pieniężna będzie realizowana w przyszłości, i uzgodniła – oprócz innych podstawowych parametrów – że będzie nadal realizować politykę pieniężną przez modyfikowanie stopy depozytu w banku centralnym. W tym kontekście Rada Prezesów postanowiła także, że od 1 stycznia 2025 stopa depozytu w banku centralnym stanie się podstawą oprocentowania a) sald w TARGET jako zobowiązań/należności krajowych banków centralnych ze strefy euro, b) należności z tytułu przydziału banknotów euro w Eurosystemie oraz c) zobowiązań stanowiących równowartość przekazanych rezerw dewizowych.
• Więcej informacji o zasadach rachunkowości i sprawozdawczości finansowej EBC i Eurosystemu oraz o rocznym raporcie finansowym EBC można znaleźć w decyzji Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2024/2938 z dnia 14 listopada 2024 r. w sprawie rocznego sprawozdania finansowego Europejskiego Banku Centralnego (EBC/2024/32) (Dz.U. L, 2024/2938, 11.12.2024) oraz w wytycznych Europejskiego Banku Centralnego (UE) 2024/2941 z dnia 14 listopada 2024 r. w sprawie ram prawnych rachunkowości i sprawozdawczości finansowej w Europejskim Systemie Banków Centralnych (EBC/2024/31) (Dz.U. L, 2024/2941, 11.12.2024), a także na stronie internetowej EBC.
• Skonsolidowany bilans Eurosystemu opiera się na wstępnych danych. Ostateczna wersja rocznego skonsolidowanego bilansu Eurosystemu ukaże się w czerwcu.