Príomhfhigiúir

1 Tuarascáil bhainistíochta

1.1 Cuspóir thuarascáil bhainistíochta BCE

Is cuid lárnach de Chuntais Bhliantúla BCE í an tuarascáil bhainistíochta agus deartar í chun faisnéis chomhthéacsúil a chur ar fáil do léitheoirí maidir leis na ráitis airgeadais.^[1],,[2] Ós rud é go dtugtar faoi gníomhaíochtaí BCE chun tacú lena chuspóirí beartais, ba cheart breathnú ar staid agus toradh airgeadais BCE i gcomhar lena ghníomhaíochtaí beartais.

Chuige sin, cuirtear i láthair sa tuarascáil bhainistíochta príomhchúraimí agus príomhghníomhaíochtaí BCE, chomh maith lena dtionchar ar a ráitis airgeadais. Thairis sin, déantar anailís inti ar na príomhfhorbairtí sa chlár comhardaithe agus sa chuntas brabúis agus caillteanais le linn na bliana agus áirítear inti faisnéis ar ghlanchothromas BCE. Ar deireadh, cuirtear síos inti ar an timpeallacht riosca ina bhfeidhmíonn BCE, ag cur ar fáil faisnéise ar na sonraí sonracha a bhfuil BCE neamhchosanta orthu, agus na beartais bhainistíochta riosca a úsáidtear chun rioscaí a mhaolú.

1.2 Príomhchúraimí agus príomhghníomhaíochtaí

Is cuid den Eurochóras BCE, lena gcuimsítear, seachas BCE, na bainc ceannais náisiúnta (BCNanna) de Bhallstáit an Aontais Eorpaigh (AE) arb é an euro a n‑airgeadra.^[3] Is é an príomhchuspóir atá ag an Eurochóras cobhsaíocht praghsanna a choimeád. Comhlíonann BCE a chúraimí mar atá tuairiscithe sa Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh^[4] agus i Reacht an Chórais Eorpaigh Banc Ceannais agus an Bhainc Ceannais Eorpaigh (Reacht CEBC)^[5] (Fíor 1). Seolann BCE a ghníomhaíochtaí chun a shainordú a chur i gcrích agus ní leis an rún brabús a ghiniúint.

Fíor 1

Príomhchúraimí an Bhainc Ceannais Eorpaigh

Déantar beartas airgeadaíochta an Eurochórais a thaifeadadh i ráitis airgeadais BCE agus BCNanna an limistéir euro, ag léiriú phrionsabal chur chun feidhme díláraithe an bheartais airgeadaíochta san Eurochóras. I dTábla 1 thíos cuirtear ar fáil forbhreathnú ar phríomhoibríochtaí agus príomhfheidhmeanna BCE in iarracht a shainordú a chur i gcrích, agus a dtionchar ar ráitis airgeadais BCE.

1.3 Forbairtí airgeadais

1.3.1 Clár comhardaithe

Tháinig méadú suntasach ar chlár comhardaithe BCE idir 2020 agus 2022, go príomha i ngeall ar cheannach glan amach urrús ag BCE i gcomhthéacs chur chun feidhme bheartas airgeadaíochta an Eurochórais (Cairt 1). Ba iad glancheannacháin urrús faoin gclár ceannaithe sócmhainní (CCS) agus seoladh chlár ceannaithe éigeandála na paindéime (CCÉP) i mí an Mhárta 2020 príomhspreagthaí an leathnaithe shuntasaigh in 2020 agus in 2021.^[12] Scoireadh de ghlancheannacháin urrús faoi CCÉP agus CCSL ó dheireadh mhí an Mhárta 2022 agus ón 1 Iúil 2022, faoi seach, rud a d’fhág gur tháinig méadú níos measartha ar clár comhardaithe BCE in 2022. In 2023, thosaigh clár comhardaithe BCE ag laghdú, go príomha i ngeall ar an laghdú de réir a chéile ar shealúchais faoin CCS mar thoradh ar athinfheistíocht pháirteach na n‑íocaíochtaí príomhshuime ó urrúis a tháinig in aibíocht idir mí an Mhárta agus mí an Mheithimh 2023, agus ar scor iomlán athinfheistíochtaí den sórt sin ó mhí Iúil 2023.

In 2024 tháinig laghdú €32.6 billiún ar Chlár Comhardaithe BCE go €640.6 billiún, mar gheall ar fhuascailtí urrús arna sealbhú faoi CCS agus CCÉP den chuid is mó. De bharr na fuascailtí seo bhí laghdú in urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta, agus de bharr shocraíocht airgid na hidirbhearta seo trí chuntais TARGET bhí laghdú comhfhreagrach ann i ndliteanais in-Eurochórais. Fritháiríodh an laghdú seo i bpáirt mar gheall ar an ardú ar luach coibhéiseach euro shócmhainní cúlchistí eachtracha BCE.

Cairt 1

Príomh-chomhpháirteanna chlár comhardaithe BCE

(EUR billiúin)

B’urrúis ainmnithe in Euro arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta iad 59% de shócmhainní iomlána BCE ag deireadh 2024. Faoin mír seo sa chlár comhardaithe, sealbhaíonn BCE urrúis a fuarthas i gcomhthéacs Chlár na Margaí Urrús (CMU), CCBC3, CCUSB, CCEP agus CCÉP. Luacháiltear na hurrúis faoi na cláir sin mar chostas amúchta faoi réir lagú.

Bunaithe ar na cinntí ábhartha ón gComhairle Rialaithe, ó mhí Iúil 2023 i leith, ní dhéanann an tEurochóras na príomhíocaíochtaí ó urrúis atá ag teacht in aibíocht faoin CCS a athinfheistiú a thuilleadh. Lean an tEurochóras d’athinfheistiú na príomhíocaíochtaí ó urrúis atá ag teacht in aibíocht faoin CCÉP ina iomláine sa chéad leath de 2024 agus go páirteach le linn an dara leath den bhliain, rud a chuireann laghdú €7.5 billiún sa mhí ar an meán ar phunann CCÉP ar leibheál Eurochórais sa tréimhse sin. Ag deireadh 2024 scoireadh de na hathinfheistíochtaí faoi CCÉP. De thoradh ar na cinntí sin, tháinig laghdú €48.6 billiún ar an bpunann urrús arna sealbhú ag BCE chun críocha beartais airgeadaíochta go €376.8 billiún (Cairt 2). Tháinig laghdú €41.6 billiún ar CCS go €220.1 billiún agus tháinig laghdú €32.2 billiún, €6.3 billiún agus €3.1 billiún ar shealúchais CCEP, CCUSB agus CCBC3 faoi CCS faoi seach. Tháinig laghdú €6.8 billiún ar phunann CCÉP go €156.3 billiún.

Cairt 2

Urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta

(EUR billiúin)

Bhí próifíl aibíochta éagsúlaithe (Cairt 3) ag na hurrúis arna sealbhú ag BCE faoin CCS agus CCÉP ag deireadh 2024.^[13]

Cairt 3

Próifíl aibíochta CCS agus CCÉP

In 2024 tháinig méadú €15.4 billiún go €103.1 billiún ar luach coibhéiseach euro iomlán shócmhainní cúlchistí eachtracha BCE, arb é atá ann ór, cearta tarraingthe speisialta, dollair na Stát Aontaithe, yen na Seapáine agus renminbi na Síne.

Tháinig méadú €10.5 billiún go €40.9 billiún ar luach coibhéiseach euro shealúchais óir BCE in 2024 (Cairt 4) i ngeall ar mhéadú ar phraghas margaidh an óir i dtéarmaí euro. De bharr an ardaithe seo freisin bhí ardú coibhéiseach i gcuntais athluachála óir BCE (féach Roinn 1.3.2 “Glanchothromas”).

Cairt 4

Sealúchais óir agus praghasanna óir

(scála ar chlé: EUR billiúin; scála ar dheis: euro in aghaidh unsa troí óir)

Tháinig méadú €4.7 billiún go €60.0 billiún (Cairt 5) ar shealúchais airgeadra eachtraigh BCE de dhollair na Stát Aontaithe, yen na Seapáine agus renminbi na Síne, go príomha de bharr luachmhéadú dhollar na Stát Aontaithe in aghaidh an euro agus infheistíocht ioncaim a tuilleadh i rith na bliana, ar phunann dhollar na Stát Aontaithe den chuid is mó.^[14] Léiríodh luachmhéadú dhollar SAM in aghaidh an euro freisin in iarmhéideanna níos airde i gcuntais athluachála airgeadra BCE (féach Roinn 1.3.2 “Glanchothromas”).

Cairt 5

Sealúchais airgeadra eachtraigh

(EUR billiúin)

Dollar na Stát Aontaithe atá i bpríomhchuid de shealúchais airgeadra eachtraigh BCE, agus 83% den iomlán a bhí i gceist leis ag deireadh 2024.

Bainistíonn BCE infheistíocht a shealúchais airgeadra eachtraigh trí úsáid a bhaint as cur chuige trí chéim. Ar dtús, déanann bainisteoirí riosca BCE punann tagarmharc straitéiseach a dhearadh agus déanann an Chomhairle Rialaithe é a cheadú. Sa dara dul síos, dearann bainisteoirí punainne BCE an phunann tagarmharc oirbheartaíoch, a dhéanann an Bord Feidhmiúcháin a fhaomhadh. Ar an tríú dul síos, déanann na BCNanna oibríochtaí infheistíochtaí ar bhealach díláraithe ar bhonn lá go lá.

Déantar sealúchais airgeadais eachtraigh BCE a infheistiú go príomha in urrúis agus taiscí margaí airgid nó coinnítear iad i gcuntais reatha (Cairt 6). Luacháiltear urrúis sa phunann seo ag praghsanna margaidh deireadh bliana.

Cairt 6

Comhdhéanamh infheistíochtaí airgeadra eachtraigh

(EUR billiúin)

Is é cuspóir shealúchais airgeadra eachtraigh BCE idirghabhálacha féideartha airgeadais sa mhargadh malairte eachtraí a mhaoiniú. Ar an gcúis seo, déantar sealúchais airgeadais eachtraigh BCE a bhainistiú de réir trí chuspóir (in ord tosaíochta): leachtacht, sábháilteacht agus toradh. Ar an mbonn sin, cuimsítear go príomha sa phunann seo urrúis le haibíochtaí gearra (Cairt 7).

Cairt 7

Próifíl aibíochta urrús ainmnithe in airgeadra eachtrach

Tháinig méadú €0.6 billiún ar luach na punainne cistí dílse go €22.7 billiún (Cairt 8), go príomha mar gheall ar athinfheistíocht ioncaim úis a gineadh ar an bpunann sin.

Urrúis ainmnithe in euro a luacháiltear ag praghsanna margaidh deireadh bliana go príomha atá sa phunann. In 2024, b’ionann urrúis fiachais rialtais agus 78% den phunann iomlán.

Lean sciar na n-infheistíochtaí glasa sa phunann cistí dílse dá mhéadú, ag dul ó 20% ag deireadh 2023 go 28% ag deireadh 2024. Beartaíonn BCE an sciar seo a ardú a thuilleadh sna blianta seo romhainn.^[15] In 2021 agus 2022 comhlánaíodh ceannacháin bannaí glasa i margaí tánaisteacha le hinfheistíochtaí i gciste infheistíochta bannaí glasa a ainmnítear in euro le haghaidh bainc cheannais a sheol an Banc um Shocraíochtaí Idirnáisiúnta i mí Eanáir 2021. I mí Dheireadh Fómhair 2024, thosaigh BCE ag infheistiú sciar beag dá chistí dílse i gcistí arna dtrádáil ar an malartán cothromais (ETFanna) lena rianaítear tagarmharcanna atá ailínithe le Comhaontú Pháras.^[16] Cuireann an t-éagsúlú sin le hacmhainneacht toraidh phunann cistí dílse BCE agus déanann sé a infheistíochtaí a ailíniú tuilleadh le conair dícharbónaithe atá comhsheasmhach le spriocanna Chomhaontú Pháras agus leis an Dlí Aeráide Eorpach.^[17]

Cairt 8

Punann cistí dílse BCE

(EUR billiúin)

Is éard atá i bpunann cistí dílse BCE go príomha infheistíochtaí a chaipitil íoctha agus na méideanna a chuirtear i leataobh sa chúlchiste ginearálta agus an soláthar le haghaidh rioscaí airgeadais. Is é is cuspóir don phunann seo ioncam a sholáthar chun cuidiú le maoiniú na speansas oibriúcháin sin de chuid BCE nach bhfuil gaolta le comhlíonadh a chúraimí maoirseachta.^[18] Infheistítear é i sócmhainní ainmnithe in euro, faoi réir na dteorainneacha a fhorchuirtear lena chreat rialaithe riosca. Tá de thoradh air seo struchtúr aibíochta níos éagsúlaithe (Cairt 9) i gcomparáid leis an bpunann cúlchistí eachtracha.

Cairt 9

Próifíl aibíochta urrús cistí dílse

Ag deireadh 2024, ba é luach iomlán nótaí bainc euro i gcúrsaíocht eisithe ag an tEurochóras €1,588.3 billiún, 1.3% d’ardú i gcomparáid le deireadh 2023. Leithdháileadh do BCE sciar 8% de luach iomlán nótaí bainc euro i gcúrsaíocht, arbh ionann é agus €127.1 billiún faoi dheireadh na bliana. De réir an dlí, tá sé de cheart ag BCE agus BCNanna sa limistéar euro nótaí bainc euro a eisiúint. Go praiticiúil, áfach, is iad na BCNanna amháin a eisíonn nótaí bainc euro nó a tharraingíonn siar ó chúrsaíocht iad. Mar sin, coinníonn BCE éilimh in‑Eurochórais vis-à-vis BCNanna an limistéir euro coibhéiseach le luach na nótaí bainc i gcúrsaíocht a leithdháiltear air.

Tháinig laghdú €56.4 billiún go dtí €388.7 billiún in 2024 ar dhliteanais BCE laistigh den Eurochóras, arb é atá iontu den chuid is mó glan‑iarmhéid TARGET de BCNanna sa limistéar euro vis‑à‑vis BCE agus dliteanais BCE maidir leis na sócmhainní cúlchistí eachtracha a d’aistrigh BCNanna sa limistéar euro chuige nuair a chuaigh siad isteach san Eurochóras.

Bíonn forbairt na ndliteanas in-Eurochórais á cinneadh ag treocht ghlandliteanas TARGET. Ar na príomhthosca a chuir leis na hathruithe ar chomhardú ghlandliteanas TARGET le himeacht na tréimhse 2020-24, bhí ceannacháin agus fuascailtí urrús beartais airgeadaíochta, a shocraítear trí chuntais TARGET, agus athruithe ar dhliteanais do chónaitheoirí agus neamhchónaitheoirí an limistéir euro a ainmnítear in euro (Cairt 10). In 2024 tháinig laghdú €56.3 billiún ar ghlandliteanas TARGET BCE go príomha mar gheall ar na hinsreafaí airgid ó fhuascailtí urrúis an bheartais airgeadaíochta agus an méadú ar dhliteanais do neamhchónaitheoirí de chuid an limistéar euro a ainmnítear in euro.

Cairt 10

Glan-iarmhéideanna TARGET in-Eurochórais, dliteanais do chónaitheoirí agus neamhchónaitheoirí an limistéir euro a ainmnítear in euro agus urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta

(EUR billiúin)

In 2024 tháinig méadú €16.6 billiún ar dhliteanais eile BCE go €74.9 billiún go príomha mar gheall ar mhéadú ar dhliteanais do neamhchónaitheoirí de chuid an limistéar euro a ainmnítear in euro mar thoradh ar thaiscí níos airde arna nglacadh ag BCE ina ról mar ghníomhaire fioscach.^[19]

1.3.2 Glanchothromas

Is éard atá i nglanchothromas BCE a chaipiteal íoctha, aon mhéid arna shealbhú sa soláthar le haghaidh rioscaí airgeadais agus an cúlchiste ginearálta, na cuntais athluachála, aon chaillteanas carntha ó bhlianta roimhe sin agus aon bhrabús/chaillteanas le haghaidh na bliana.^[20],[21]

Ag deireadh 2024, luach €50.0 billiún ar an iomlán a bhí ar ghlanchothromas BCE (Cairt 11 agus Tabla 2). Bhí seo €5.4 billiún níos airde ná mar a bhí ag deireadh 2023 mar thoradh ar mhéadú sna cuntais athluachála, go príomha mar gheall ar mhéadú ar phraghas margaidh an óir i dtéarmaí euro in 2024 agus luachmhéadú an dollar SAM in aghaidh an euro. An méadú ar ghlanchothromas BCE a bhí mar thoradh air sin, fritháiríodh go páirteach é (i) leis an gcaillteanas a tabhaíodh in 2024; agus (ii) leis an laghdú ar chaipiteal íoctha tar éis an choigeartaithe cúig bliana ar scála caipitil BCE a tháinig i bhfeidhm an 1 Eanáir 2024 agus as ar tháinig laghdú ar ualú BCNanna an limistéir euro (le suibscríbhinní íoctha ina n‑iomláine acu).

Cairt 11

Glanchothromas BCE

(EUR billiúin)

Gnóthachain neamhréadaithe ar ór, airgeadra eachtrach, agus urrúis agus ionstraimí eile atá faoi réir athluacháil praghais nach n-aithnítear mar ioncam sa chuntas brabúis agus caillteanais ach a thaifeadtar go díreach i gcuntais athluachála a thaispeántar ar thaobh na ndliteanas de chlár comhardaithe BCE. Is féidir na hiarmhéideanna sna cuntais seo a úsáid chun tionchar aon ghluaiseachta neamhfhabhraí a sheasamh sna praghsanna faoi seach agus/nó rátaí malairte agus mar sin teacht aniar BCE i gcoinne rioscaí forluiteacha a neartú. In 2024 tháinig méadú €13.4 billiún go €50.2 billiún ar na cuntais athluachála d’ór, d’airgeadra eachtrach, agus urrúis agus ionstraimí eile de thairbhe comharduithe athluachála níos airde d’ór go príomha mar thoradh ar an ardú ar phraghas margaidh an óir i dtéarmaí euro. Ina theannta sin, tháinig méadú ar chomharduithe athluachála le haghaidh airgeadraí eachtracha i ngeall, go príomha de bharr luachmhéadú dhollar na Stát Aontaithe in aghaidh an euro, rud a fritháiríodh dímheas comharduithe athluachála do yen na Seapáine mar thoradh ar a dímheas in aghaidh an euro (Cairt 12).

Cairt 12

Na príomhrátaí malairte eachtraí agus praghas an óir le himeacht na tréimhse 2020-24

(athruithe céatadáin vis-à-vis 2020; sonraí deireadh bliana)

I bhfianaise a neamhchosanta ar rioscaí airgeadais (féach Roinn 1.4.1 “Rioscaí airgeadais”), féadfaidh BCE soláthar le haghaidh rioscaí airgeadais a chur i leataobh a n-úsáidfear é a mhéid a mheasfaidh an Chomhairle Rialaithe is gá chun caillteanais a thiocfaidh chun cinn mar thoradh ar an neamhchosaint sin a fhritháireamh. Nialas a bhí sa soláthar sin an 31 Nollaig 2024 toisc gur baineadh úsáid iomlán as in 2023 chun cuid de chaillteanais na bliana sin a chumhdach. I gcomhthéacs an athbhreithnithe bhliantúil ar mhéid an soláthair sin, féadfaidh an Chomhairle Rialaithe a chinneadh í a athshlánú nuair a fhillfidh BCE ar bhrabús a dhéanamh agus ar fhritháireamh a dhéanamh ar na caillteanais charntha a tugadh ar aghaidh ó bhlianta roimhe sin.

Ba é €7.9 billiún caillteanas BCE le haghaidh na bliana (féach Roinn 1.3.3 “Cuntas brabúis agus caillteanais”). Cosúil leis an bhliain roimhe seo, chinn an Chomhairle Rialaithe an caillteanas a thabhairt anonn ar chlár comhardaithe BCE lena fhritháireamh in aghaidh brabús amach anseo.

1.3.3 Cuntas brabúis agus caillteanais

Tháinig laghdú ar thoradh BCE gach bliain ó 2020 i leith (Cairt 13). In 2021, an t-ioncam ní ba lú a gineadh ar cúlchistí eachtracha agus ar urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta a spreag an laghdú sin go príomha. In 2022 agus 2023, tháinig an laghdú ar thoradh BCE chun cinn de dheasca teacht ann don riosca ráta úis mar bhí an t-ardú ar rátaí úis sa limistéar euro ina chúis le méadú láithreach ar an speansas úis a d’íoc BCE ar a ghlandliteanas TARGET, a íocadh ag an ráta úis ar na príomhoibríochtaí athmhaoinithe (ráta MRO).^[22] Ag an am céanna, níor tháinig méadú chomh mór ná chomh tapa sin ar an ioncam a gineadh ar shócmhainní BCE (féach Roinn 1.4.1 “Rioscaí airgeadais”). Lean an staid sin ar aghaidh in 2024, d’ainneoin ciorruithe ar rátaí beartais a thosaigh i mí an Mheithimh den bhliain sin, toisc go raibh an caiteachas úis a íocadh ar ghlandliteanas TARGET fós níos airde ar an meán ná an ioncam úis a thuilltear ar shócmhainní.

Tagann caillteanais BCE do 2023 agus 2024 tar éis tréimhse fhada de bhrabús mór, agus léirítear leis ról agus gníomhartha beartais riachtanacha an Eurochórais chun a phríomh‑shainordú a chomhlíonadh maidir le cobhsaíocht praghsanna a choimeád ar bun agus níl aon tionchar aige ar a chumas beartas airgeadaíochta éifeachtach a stiúradh. Go dtí 2022, leathnaíodh clár comhardaithe BCE go mór mar gheall, den chuid ba mhó, ar cheannacháin urrús faoi na cláir ceannaithe sócmhainní glan amach. Ó thaobh na sócmhainní de, is le haibíochtaí fada agus cúpóin sheasta ag formhór na n-urrús beartais airgeadaíochta arna sealbhú faoi láthair, agus ceannaíodh iad le linn tréimhse inarbh íseal na rátaí úis nó nialasach. Leanann na sócmhainní sin d’ioncam úis réasúnta íseal a ghiniúint, agus ní théann na hathruithe ar eochair-rátaí úis BCE i gcion orthu láithreach. An tráth céanna, bhí socrú airgid na gceannachán sin trí TARGET ina chúis le hardú ar ghlandliteanas TARGET BCE, rud atá thar a bheith íogair maidir le hathruithe ar eochair-rátaí úis BCE.

Sula bhfillfidh sé ar bhrabús a dhéanamh, féadfaidh BCE caillteanais a thabhú fós sna blianta amach romhainn mar thoradh ar theacht ann do riosca ráta úis. Cé gur éiginnte tarlú agus méid na gcaillteanas, agus braithfidh siad cuid mhór ar threocht eochair-rátaí úis BCE amach anseo agus ar mhéid agus comhdhéanamh chlár comhardaithe BCE, má thagann siad chun cinn, beifear ag súil go mbeidh siad níos ísle ná iad a tabhaíodh in 2023 agus 2024. Lena chois sin, cuirtear i dtábhacht fóntacht airgeadais BCE lena chaipiteal agus lena chuntais athluachála thábhachtacha, arbh é €59.2 billiún a luach le chéile ag deireadh 2024 (féach Roinn 1.3.2 “Glanchothromas”) agus, i gcás ar bith, is féidir le BCE oibriú go héifeachtach agus a phríomh-shainordú a chomhlíonadh maidir le cobhsaíocht praghsanna a choimeád ar bun gan beann ar aon chaillteanas.

Cairt 13

Príomh-chomhpháirteanna chuntas brabúis agus caillteanais BCE

(EUR milliúin)

In 2024, b’ionann caillteanas BCE don bhliain €7,944 mhilliún, rud atá inchomparáide le caillteanas €7,886 mhilliún roimh an aistriú ó fhorálacha riosca in 2023. Sa bhliain sin, scaoileadh an soláthar do rioscaí airgeadais ina iomláine chun caillteanais a tabhaíodh a chumhdach go páirteach, rud a d’fhág go raibh caillteanas €1,266 mhilliún sa bhliain 2023, agus b’ionann an soláthar in 2024 agus nialas. Lean an glan-speansas úis mór (Cairt 14) mar an rud is mó a spreag an caillteanas.

Cairt 14

Nithe a spreag brabús/(caillteanas) BCE in 2023 agus 2024

(EUR milliúin)

Ba é €6,983 mhilliún glan-speansas úis BCE in 2024, i gcomparáid le €7,193 mhilliún in 2023 (Cairt 15). Is é a phríomh-chomhpháirt an speansas úis suntasach a d’eascair as glandliteanas TARGET BCE, rud a fritháiríodh an t-ioncam úis a eascraíonn as (i) éilimh BCE a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras, (ii) urrúis bheartais airgeadaíochta, agus (iii) cúlchistí eachtracha.

Cairt 15

Glanioncam úis/(glanspeansas úis)

(EUR milliúin)

Tháinig méadú €383 mhilliún ar ghlanioncam úis a gineadh as urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta go €3,850 milliún in 2024 (Cairt 16), mar gheall go príomha ar an ioncam úis ní b’airde maidir ó shealúchais faoi CCÉP a mhéadaigh €606 mhilliún go €1,206 mhilliún. Ba é amúchadh préimhe níos ísle ar urrúis earnála poiblí ba chúis leis an méadú sin den chuid is mó. Tháinig laghdú €199 milliún ar ghlanioncam úis ó urrúis arna sealbhú faoin CCS (CCBC3, CCUSB agus CCÉP) go €2,619 milliún. Tharla an laghdú seo go príomha mar gheall ar an laghdú €223 mhilliún ar ioncam úis ó shealúchais faoi CCUSB go €419 milliún, mar thoradh ar na sealúchais i bhfad níos ísle a bhí ann mar gheall ar aisíocaíochtaí na n-urrús. B’ionann an t-ioncam úis ar urrúis arna sealbhú faoin CCÉP agus €2,022 mhilliún in 2024, beagnach mar an gcéanna le 2023, mar a fuarthas na hurrúis arna sealbhú faoin bpunann sin ag torthaí ísle agus dá bhrí sin ní raibh ach mionéifeacht ag a n-aibíochtaí ar an ioncam úis. Tháinig laghdú ó €49 milliún go €24 mhilliún ó ghlanioncam úis ar phunann CMU de thairbhe an laghdaithe ar mhéid na punainne sin mar thoradh ar urrúis ag teacht in aibíocht.

Cairt 16

Glanioncam/(speansas) úis ar urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta

(EUR milliúin)

Tháinig méadú €155 mhilliún ar ghlanioncam úis ar shócmhainní cúlchistí eachtracha go €2,537 milliún, go príomha mar thoradh ar ioncam úis níos airde ar urrúis a ainmnítear i ndollair na Stát Aontaithe.

Tháining méadú €415 mhilliún go €5,232 mhilliún agus €114 mhilliún go €1,448 milliún ar Ioncam úis a eascraíonn as leithdháileadh nótaí bainc euro ar BCE agus speansas úis a eascraíonn as íocaíocht éilimh BCN i leith cúlchistí eachtracha arna n‑aistriú faoi seach in 2024. Bhí na méaduithe sin mar gheall ar mheánráta MRO níos airde de 4.1% in 2024 (2023: 3.8 %), toisc gur úsáideadh ráta MRO chun luach saothair na n-iarmhéideanna sin a fháil. Thosaigh an Chomhairle Rialaithe ag ísliú eochair-rátaí úis BCE i mí an Mheithimh 2024, rud a laghdaigh an ráta MRO go 3.15% ag deireadh 2024, i gcomparáid le 4.5% ag tús na bliana.

Tháining méadú €1,439 milliún go €15,674 mhilliún ar an nglan-speansas úis a eascraíonn as iarmhéideanna TARGET atá dlite ó/chuig BCNanna in 2024. Ba é an meánráta MRO níos airde in 2024 ba mhó ba chúis leis an méadú sin, ós rud é gur úsáideadh an ráta sin freisin le haghaidh íocaíocht iarmhéideanna TARGET in-Eurochórais BCE.

Tháinig laghdú €809 milliún ar an nglanspeansas úis eile go €1,479 milliún in 2024. An glanspeansas úis níos ísle ar thaiscí ar ghlac BCE ina ról mar ghníomhaire fioscach agus ar airgead a fuarthas mar chomhthaobhacht in idirbhearta iasachtaithe urrús, dá bharr meán-iarmhéid níos ísle ar an dá mhír seo in 2024 agus an t-ioncam úis níos airde ar an bpunann cistí dílse mar thoradh ar thorthaí méadaitheacha sa limistéar euro ó 2022 i leith (Cairt 17) ba chúis le seo go príomha. Fritháiríodh na hathruithe seo go páirteach mar gheall ar an speansas úis níos airde ar iarmhéideanna chórais choimhdeacha an limistéir euro mar thoradh ar an méadú breise ar mheán-iarmhéid na míreanna sin agus ar mheánráta luacha saothair níos airde in 2024.

Cairt 17

Torthaí bannaí ceannais seacht mbliana sa limistéar euro

(céatadán in aghaidh na bliana; sonraí deireadh míosa)

Tháinig laghdú €89 milliún go €17 milliún ar ghlanchaillteanais réadaithe a d’eascair as oibríochtaí airgeadais in 2024 (Cairt 18). Ba é ba chúis leis na caillteanais sin go príomha préimheanna amuigh ar urrúis arna sealbhú in CCUSB ar aisíocadh iad roimh aibíocht. Rinneadh na caillteanais phraghais réadaithe in euro a fhritháireamh go páirteach de bharr gnóthachain réadaithe sa ráta malairte, go príomha mar gheall ar dhíluachálacha praghsanna ag deireadh na bliana ar roinnt urrús a ainmnítear i ndollar na Stát Aontaithe.‏

Ba iad luaineachtaí ar thorthaí bannaí dhollar na Stát Aontaithe ba mhó a spreag gnóthachain agus caillteanais phraghais réadaithe ar idirbhearta airgeadais in airgeadra eachtrach, go háirithe ar dhíolacháin urrús a ainmnítear i ndollar na Stát Aontaithe agus ar thodhcaíochtaí ráta úis, agus a fhritháiríonn a chéile den chuid is mó le linn 2024 (Cairt 19 agus 20).

Cairt 18

Gnóthachain/caillteanais réadaithe a eascraíonn as oibríochtaí airgeadais

(EUR milliúin)

Cairt 19

Gnóthachain/caillteanais réadaithe ráithiúla a eascraíonn as oibríochtaí airgeadais in 2023 agus 2024

(EUR milliúin)

Cairt 20

Torthaí bannaí ceannais dhá bhliain sna Stáit Aontaithe, sa tSeapáin agus sa tSín

(céatadán in aghaidh na bliana; sonraí deireadh míosa)

Déantar caillteanais athluachála neamhréadaithe a chur chun speansais i bhfoirm díluachálacha ag deireadh na bliana i gcuntas brabúis agus caillteanais BCE. In 2024 b’ionann na díluachálacha sin agus €269 milliún (Cairt 21). D’eascair caillteanais neamhréadaithe praghsanna dar luach €187 milliún den chuid is mó as laghdú ar luach margaidh roinnt urrús a sealbhaítear i bpunann dhollar SAM. Bhí caillteanais ráta malairte neamhréadaithe ann de €81 mhilliún freisin ar shealúchas yen na Seapáine ag BCE in 2024 mar thoradh ar dhímheas an airgeadra sin in aghaidh an euro go ráta malairte faoi bhun chostas fála an tsealúchais.

Cairt 21

Díluachálacha ar shócmhainní agus staideanna airgeadais

(EUR milliúin)

Tháinig méadú €198 milliún ar speansais iomlána oibriúcháin BCE, lena n-áirítear dímheas agus seirbhísí táirgthe nóta bainc, go €1,470 milliún (Cairt 22). Costais foirne níos airde, mar gheall ar chostais níos airde i dtaca le sócmhainní iar-fhostaíochta a d’eascair as an leasú ar rialacha phleananna pinsean BCE in 2024, ba chúis go príomha leis an méadú. Tháinig méadú ar chostais riaracháin chomh maith, go príomha mar gheall ar chaiteachas TF níos airde i ndáil leis an gclaochlú digiteach, agus tionchar an bhoilscithe á léiriú freisin.

Clúdaíonn táillí arna thobhach ar na heintitis mhaoirsithe go hiomlán speansais a bhaineann le maoirseacht ar bhaincéireacht. Ar bhonn na speansas iarbhír arna dtabhú ag BCE i gcomhlíonadh a chúraimí maoirseachta baincéireachta, b’ionann ioncam táillí maoirseachta le haghaidh 2024 agus €681 mhilliún.^[23]

Cairt 22

Speansais oibriúcháin agus ioncam ó tháillí maoirseachta

(EUR milliúin)

1.4 Bainistíocht riosca

Is cuid ríthábhachtach í an bhainistíocht riosca de ghníomhaíochtaí BCE agus déantar í trí phróiseas leanúnach (i) um shainaithint agus measúnú riosca, (ii) um athbhreithniú na straitéisí agus na mbeartas riosca, (iii) cur chun feidhme na ngníomhaíochtaí maolaithe riosca, agus (iv) faireachán agus tuairisciú riosca - a dtacaíonn modheolaíochtaí, próisis agus córais éifeachtacha leo go léir.

Fíor 2

Timthriall bainistíochta riosca

Dírítear sna ranna seo a leanas ar na rioscaí, a bhfoinsí agus na creataí rialaithe riosca is infheidhme.

1.4.1 Rioscaí airgeadais

Beartaíonn an Bord Feidhmiúcháin beartais agus nósanna imeachta lena gcinntítear leibhéal iomchuí cosanta in éadan na rioscaí airgeadais ar a bhfuil BCE neamhchosanta. Rannchuidíonn an Coiste um Bainistiú Riosca (CBR), ina bhfuil saineolaithe ó bhainc ceannais Eurochórais, le monatóireacht, tomhas agus tuairisciú rioscaí airgeadais a bhaineann le clár comhardaithe an Eurochórais, agus sainmhíníonn agus athbhreithníonn sé na modheolaíochtaí agus na creataí bainteacha. An tslí seo, cabhraíonn CBR leis na comhlachtaí cinnteoireachta chun an leibhéal iomchuí cosanta don Eurochórais a chinntiú.

Eascraíonn rioscaí airgeadais ó oibríochtaí agus neamhchosaintí bainteacha BCE. Tá na creataí agus teorainneacha rialaithe riosca a úsáideann BCE chun a phróifíl riosca a bhainistiú difriúil i gcineálacha oibríochta, agus léirítear leis sin beartas nó cuspóirí infheistíochta punanna éagsúla agus gnéithe riosca na mbunsócmhainní.

Chun monatóireacht agus measúnú a dhéanamh ar na rioscaí, braitheann BCE ar roinnt teicnící meastacháin riosca. Tá na teicnící seo bunaithe ar chomh-mhargadh agus creat ionsamhlúcháin riosca creidmheasa. Leis na príomhchoincheapa, na príomhtheicnící agus na príomhthoimhdí samhaltúcháin faoi na bearta riosca tarraingítear ar chaighdeáin tionscail agus sonraí margaidh atá ar fáil. Déantar na rioscaí a chainníochtú mar an t-easnamh ionchasach (EI), a mheastar ag an leibhéal muiníne 99% thar thréimhse bliana.^[24] Úsáidtear dhá chur chuige chun rioscaí a mheas: (i) an cur chuige cuntasaíochta, faoina meastar cuntais athluachála BCE mar mhaolán i ríomh meastachán riosca i gcomhréir leis na rialacha cuntasaíochta is infheidhme; agus (ii) an cur chuige airgeadais, nach ndéantar na cuntais athluachála a mheas mar mhaolán faoi sa ríomh riosca. Ríomhann BCE bearta riosca eile ag leibhéil mhuiníne éagsúla, déanann sé cásanailís ar íogaireacht agus strus, agus déanann sé measúnú réamh-mheastacháin fhadtéarmacha neamhchosaintí agus ioncaim chun léargas cuimsitheach a choinneáil ar na rioscaí.^[25]

Tháinig laghdú ar rioscaí iomlána BCE le linn na bliana. Ag deireadh 2024, luach €15.3 billiún a bhí ar na rioscaí airgeadais iomlána le chlár comhardaithe BCE, arna thomhas ag easnamh ionchasach ar an leibhéal muiníne 99% thar thréimhse 1 bhliain faoin gcur chuige cuntasaíochta, agus bhí sé €1.5 billiún níos ísle ná na rioscaí measta ag deireadh 2023 (Cairt 23). Is é an laghdú ar shealúchais BCE d’urrúis earnála poiblí faoi CCS agus CCÉP is cúis leis an laghdú ar riosca, ós rud é nach ndearna BCE na príomhíocaíochtaí ó urrúis atá ag teacht in aibíocht agus a ceannaíodh faoin CCS a athinfheistiú a thuilleadh agus, ó mhí Iúil 2024, nach ndearna sé ach na híocaíochtaí sin ó urrúis a aibíonn a ceannaíodh faoi CCÉP a athinfheistiú go páirteach. Bhí laghdú comhfhreagrach ar dhliteanais BCE ag gabháil leis an laghdú ar shealúchais urrús faoin CCS agus CCÉP, rud a rannchuidigh tuilleadh leis an laghdú ar rioscaí, de réir mar a thosaigh neamhréir íogaireachta ráta úis an chláir chomhardaithe ag teacht chun deiridh.

Cairt 23

Iomlán rioscaí airgeadais (cur chuige cuntasaíochta EI 99%)

(EUR billiúin)

Eascraíonn riosca creidmheasa ó phunanna beartais airgeadaíochta BCE, a phunann cistí dílse agus a shealúchais cúlchiste eachtracha. Cé go luacháiltear urrúis fiachais a choinnítear chun críocha beartais airgeadaíochta ag costas amúchta faoi réir lagaithe agus níl siad mar sin, in éagmais díolachán, faoi réir athruithe a bhaineann le himircí creidmheasa, tá siad fós faoi réir riosca mainneachtain chreidmheasa. Luacháiltear cistí dílse agus cúlchistí eachtracha a ainmnítear in euro ag praghsanna margaidh agus, mar sin, tá siad faoi réir riosca imirce creidmheasa agus riosca mainneachtana creidmheasa. Tháinig laghdú ar riosca creidmheasa i gcomparáid le 2023, mar thoradh ar an laghdú ar urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta.

Déantar riosca creidmheasa a mhaolú go príomha trí chritéir incháilitheachta, nósanna imeachta díchill chuí agus teorainneacha atá éagsúil thar na punanna.

Eascraíonn rioscaí airgeadra agus tráchtearra as sealúchais airgeadra eachtracha agus óir BCE. Tháinig méadú ar rioscaí airgeadra agus tráchtearra i gcomparáid le 2023.

I bhfianaise ról beartais na sócmhainní seo, ní fhálaíonn BCE na rioscaí bainteacha airgeadra agus tráchtearra. Ina ionad sin, déantar na rioscaí seo a mhaolú trí chuntais athluachála a bheith ann agus éagsúlú na sealúchas in airgeadraí éagsúla agus ór.

Tá cúlchistí eachtracha BCE agus cistí dílseacha ainmnithe in euro infheistithe go príomha in urrúis ioncaim sheasta agus tá siad faoi réir riosca ráta úis marcála ón margadh,ós rud é go luacháiltear iad ag praghsanna an mhargaidh. Déantar cúlchistí eachtracha BCE a infheistiú go príomha i sócmhainní le haibíochtaí measartha gairid (féach Cairt 7 i Roinn 1.3.1 “Clár comhardaithe”), agus bíonn go ginearálta aibíochtaí níos faide ag na sócmhainní sa phunann cistí dílse (féach Cairt 9 i Roinn 1.3.1 “Clár comhardaithe”). Tháinig méadú ar riosca ráta úis na bpunann sin, arna thomhas faoin gcur chuige cuntasaíochta, i gcomparáid le 2023, rud a léiríonn forbairtí i ndálaí an mhargaidh.

Déantar riosca ráta úis marcála ón margadh BCE a mhaolú le beartais leithdháilte sócmhainne agus na cuntais athluachála.

Tá BCE faoi réir riosca ráta úis freisin, ag eascairt as mímheaitseálacha idir an ráta úis a thuilltear ar a shócmhainní agus an ráta úis a íoctar ar a dhliteanais, a bhfuil tionchar aige ar a ghlanioncam úis. Níl an riosca seo nasctha go díreach le haon phunann faoi leith ach le struchtúr chlár comhardaithe BCE san iomlán agus, go háirithe, mímheaitseálacha aibíochta agus toraidh a bheith ann idir sócmhainní agus dliteanais. Tá laghdú tagtha ar riosca ráta úis in 2024, rud a léiríonn an laghdú ar dhliteanais BCE i ndiaidh an laghdú ar shealúchais urrús faoin CCS agus CCÉP. I dteannta le tomhas a dhéanamh laistigh den EI ag an leibhéal muiníne 99% thar thréimhse 1 bhliana, déantar faireachán ar an riosca trí réamh-mheastacháin ar bhrabúsacht BCE thar thréimhse mheántéarmach go fadtéarmach.

Déantar an cineál seo riosca a bhainistiú trí bheartais leithdháilte sócmhainne agus déantar é a mhaolú a thuilleadh trí dhliteanais gan íocaíocht a bheith ar chlár comhardaithe BCE.

D’ainneoin sin, tháinig tuilleadh caillteanas in 2024 mar gheall ar theacht ann do riosca ráta úis. Costas dhliteanais BCE, ar mó é ná an t-ús a thuilltear ar a shócmhainní ba mhó a spreag na caillteanais sin. Cion mór de na sócmhainní BCE meántéarmacha go fadtéarmacha lena ngabhann cúpóin ráta sheasta, sealbhaíodh iad nuair a bhí na rátaí úis an-íseal nó nialasach fiú. Cistíodh iad fós le dliteanais ghearrthéarmacha den chuid is mó, a íocadh ag ráta MRO go dtí deireadh 2024. Cé go bhfuil an BCE ag súil go bhillfidh sé ar bhrabúis a dhéanamh, ní chuirtear an fhéidearthacht go mbeidh tuilleadh caillteanas ann sna blianta amach romhainn as an áireamh. Más amhlaidh an cás, táthar ag súil go mbeidh na caillteanais níos lú ná na caillteanais in 2023 agus 2024.

Na rioscaí a bhaineann leis an athrú aeráide, tá siad á n-ionchorprú i gcreat bainistíochta riosca BCE de réir a chéile. Rinne an tEurochóras an chéad tástáil struis aeráide ar chlár comhardaithe an Eurochórais in 2022, lenarbh fhéidir réamh‑mheastachán ar thionchar an riosca sin ar chlár comhardaithe BCE.^[26] Rinneadh tástáil struis aeráide eile in 2024, agus leanfar de thástáil struis aeráide a dhéanamh ar bhonn rialta sna blianta amach romhainn.^[27]

1.4.2 Riosca oibriúcháin

Tá an Bord Feidhmiúcháin freagrach as beartas agus creat bainistíochta riosca oibriúcháin BCE (BRO).^[28] Tacaíonn an Coiste Riosca Oibriúcháin leis an mBord Feidhmiúcháin agus é ag déanamh a róil, is é sin maoirseacht a dhéanamh ar bhainistiú rioscaí oibriúcháin. Is cuid lárnach BRO de struchtúr rialachais agus próisis bhainistíochta BCE.^[29]

Is é príomhchuspóir chreat BRO BCE cuidiú maidir lena chinntiú go mbaineann BCE amach a mhisean agus a chuspóirí, agus a chlú agus a shócmhainní a chosaint i gcoinne caillteanais, mí-úsáide agus damáiste. Faoi chreat BRO, tá gach réimse gnó freagrach as a rioscaí oibriúcháin, teagmhais agus rialuithe a shainaithint, a mheasúnú, freagairt orthu, agus monatóireacht a dhéanamh orthu. Sa chomhthéacs seo, tugtar le beartas caoinfhulaingthe riosca BCE treoir ar straitéisí freagartha ar riosca agus nósanna imeachta glactha riosca. Tá sé nasctha le maitrís riosca cúig bliana bunaithe ar scálaí grádaithe tionchair agus dóchúlachta, trí úsáid a bhaint as critéir chainníochtúla agus cháilíochtúla.

Tá an timpeallacht ina bhfeidhmíonn BCE neamhchosanta ar bhagairtí atá ag éirí níos casta agus idirnasctha agus tá réimse leathan rioscaí oibriúcháin ann a bhaineann le himeachtaí BCE ó lá go lá. Ar na príomhréimsí imní do BCE tá speictream rioscaí neamhairgeadais mar thoradh ar dhaoine, faisnéis, córais, próisis agus soláthraithe seachtracha tríú páirtí. Dá bhrí sin, tá próisis curtha i bhfeidhm ag BCE chun bainistíocht leanúnach agus éifeachtach a éascú ar a rioscaí oibriúcháin agus chun faisnéis riosca a chomhtháthú isteach sa phróiseas cinnteoireachta. Thairis sin, tá BCE ag díriú i gcónaí ar a theacht aniar a fheabhsú, ag glacadh léargas leathan ar rioscaí agus deiseanna ó pheirspictíocht ceann go ceann, lena n-áirítear gnéithe inbhuanaitheachta. Bunaíodh struchtúir freagartha agus pleananna teagmhasacha chun leanúnachas na bhfeidhmeanna criticiúla gnó a áirithiú i gcás aon chur isteach nó géarchéime.

1.4.3 Riosca iompair

Tá Oifig um Chomhlíonadh agus Rialachas tiomnaithe ag BCE mar phríomhfheidhm bainistíochta riosca chun creat rialachais BCE a neartú chun aghaidh a thabhairt ar riosca iompair.^[30] Is é an cuspóir atá leis tacú leis an mBord Feidhmiúcháin agus é ag cosaint shláine agus cháil BCE, caighdeáin eiticiúla iompair a chur chun cinn agus cuntasaíocht agus trédhearcacht BCE a neartú. Cuireann Coiste Eitice neamhspleách comhairle agus treoraíocht ar fáil d’oifigigh ardleibhéil BCE maidir le hábhair ionracais agus iompair, agus tacaíonn sé leis an gComhairle Rialaithe rioscaí a bhainistiú ar leibhéal an fheidhmeannais go hiomchuí agus go comhleanúnach. Ar leibhéal an Eurochórais agus an tSásra Maoirseachta Aonair (SMA), oibríonn an Coiste Eitice agus Comhlíontachta (CEC) chun na creataí iompair do BCNanna agus d’údaráis inniúla náisiúnta a chur chun feidhme go comhleanúnach.

In 2024, chomhaontaigh BCE agus seacht n-institiúid AE eile “Comhlacht Eitice AE” a chruthú chun eitic, sláine agus caighdeáin trédhearcachta agus cuntasachta ghaolmhara a neartú i gcinnteoireacht na hEorpa.^[31] Síníodh an comhaontú an 15 Bealtaine 2024 agus tháinig sé i bhfeidhm an 6 Meitheamh 2024.^[32] Is é an príomhchúram atá ag an gComhlacht Eitice AE nua íoschaighdeáin choiteanna a fhorbairt maidir le hoifigigh ardleibhéil. Ag an BCE, cumhdaíonn an raon feidhme comhaltaí an Bhoird Feidhmiúcháin, na Comhairle Rialaithe agus an Bhoird Maoirseachta. Táthar ag súil go mbeidh tionchar tairbhiúil ag cur chun feidhme caighdeáin choiteanna amach anseo ar iompar eiticiúil, lena n-áirítear rioscaí gaolmhara.

2 Ráitis bhliantúla BCE

2.1 Clár comhardaithe an 31 Nollaig 2024

2.2 Cuntas brabúis agus caillteanais don bhliain dar críoch 31 Nollaig 2024

Frankfurt am Main, 11 Feabhra 2025
An Banc Ceannais Eorpach

Christine Lagarde
Uachtarán

2.3 Beartais chuntasaíochta

Ábhar agus cur i láthair na ráiteas airgeadais

Tarraingíodh suas ráitis airgeadais BCE de réir na mbeartas cuntasaíochta seo a leanas,^[33] i bhfianaise na Comhairle Rialaithe BCE go mbaineann siad amach cur i láthair cothrom de na ráitis airgeadais, ag léiriú ag an am céanna cineál gníomhaíochtaí bainc ceannais.

Prionsabail chuntasaíochta

Cuireadh na prionsabail chuntasaíochta seo a leanas i bhfeidhm: réaltacht eacnamaíoch agus trédhearcacht, críonnacht, imeachtaí iar-chlár comhardaithe, ábharthacht, gnóthas leantach, prionsabal na bhfabhruithe, comhsheasmhacht agus inchomparáideacht.

Aitheantas sócmhainní agus dliteanas

Ní aithnítear sócmhainn ná dliteanas sa chlár comhardaithe ach nuair is dócha go sreabhfaidh aon sochar eacnamaíoch bainteach chuig nó ó BCE, go bhfuil bunús na rioscaí agus luaíochtaí lena mbaineann go léir aistrithe chuig BCE, agus gur féidir costas nó luach mhéid na hoibleagáide a thomhas go hiontaofa.

Bunús na cuntasaíochta

Ullmhaíodh na cuntais ar bhonn costais stairiúil, arna mhodhnú chun luacháil margaidh urrús indíolta (seachas urrúis fiachais a choinnítear faoi láthair chun críocha beartais airgeadaíochta), ór agus gach sócmhainn agus dliteanas a ainmnítear in airgeadra eachtrach ar an gclár comhardaithe agus lasmuigh den chlár comhardaithe a chur san áireamh.

Léirítear idirbheartaíochtaí i sócmhainní agus dliteanais airgeadais sna cuntais ar bhonn an dáta ar socraíodh iad.

Cé is moite de spot-idirbhearta in urrúis, déantar idirbhearta in ionstraimí airgeadais ainmnithe in airgeadas eachtrach a thaifeadadh i gcuntais lasmuigh den chlár comhardaithe. Ar dháta na socraíochta, déantar na hiontrálacha lasmuigh den chlár comhardaithe a aisiompú agus déantar idirbhearta a iontráil ar an gclár comhardaithe. Le ceannacháin agus díolacháin airgeadra eachtraigh, imrítear tionchar ar ghlanstaid airgeadra eachtraigh ar an dáta trádála, agus déantar torthaí réadaithe a eascraíonn as díolacháin a ríomh ar an dáta sin freisin. Déantar ús fabhraithe, préimheanna agus lascainí a bhaineann le hionstraimí airgeadais a ainmnítear in airgeadra eachtrach a ríomh agus a thaifeadadh go laethúil, agus déantar difear don staid airgeadra eachtraigh go laethúil leis na fabhruithe seo freisin.

Sócmhainní agus dliteanais óir agus airgeadra eachtraigh

Déantar sócmhainní agus dliteanais ainmnithe in airgeadra eachtrach a thiontú chuig euro ag an ráta malairte atá i réim ar dháta an chláir comhardaithe. Déantar ioncam agus speansais a thiontú ag an ráta malairte atá i réim ar an dáta taifeadta. Déantar athluacháil sócmhainní malairte agus dliteanais eachtracha, lena n-áirítear ionstraimí ar an gclár comhardaithe agus lasmuigh den chlár comhardaithe, ar bhonn airgeadra-ar-airgeadra

Caitear le hathluacháil go dtí an praghas margaidh le haghaidh sócmhainní agus dliteanais ainmnithe in airgeadra eachtrach ar leithligh ón athluacháil ráta malairte.

Déantar ór a luacháil ag an bpraghas margaidh atá i réim ag dáta an chláir comhardaithe. Ní dhéantar aon idirdhealú idir an praghas agus difríochtaí athluachála airgeadra don ór. Ina ionad sin, cuirtear luacháil óir aonair san áireamh ar bhonn an phraghais in euro in aghaidh an unsa troí óir, praghas a dhíorthaítear, don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2024, ó ráta malairte an euro in aghaidh dhollar na Stát Aontaithe an 31 Nollaig 2024.

Déantar an ceart tarraingthe speisialta (CTS) a shainmhíniú i dtéarmaí ciseán airgeadraí agus cinntear a luach le suim ualaithe rátaí malairte cúig mhór-airgeadra (dollar SAM, an euro, renminbi na Síne, yen na Seapáine agus an punt steirling). Comhshódh sealúchais CTSanna BCE go euro trí úsáid a bhaint as ráta malairte an euro i gcoinne CTS an 31 Nollaig 2024.

Urrúis

Urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta
Tugtar cuntas ar urrúis fiachais a shealbhaítear faoi láthair chun críocha beartais airgeadaíochta ag costas amúchta faoi réir lagaithe.

Urrúis eile
Déantar urrúis indíolta (seachas urrúis fiachais a shealbhaítear faoi láthair chun críocha beartais airgeadaíochta) agus sócmhainní comhchosúla a luacháil ag na praghsanna meánmhargaidh nó ar bhonn chuair an toraidh bhaintigh atá i réim ar dháta an chláir comhardaithe, ar bhonn urrús go hurrús. Ní dhéantar roghanna a leabaítear in urrúis a scaradh chun críocha luachála. Don bhliain dar críoch 31 Nollaig 2024, úsáideadh praghsanna meánmhargaidh an 30 Nollaig 2024.

Déantar cistí infheistíochta indíolta a athluacháil ar ghlanbhonn ag leibhéal ciste, trí úsáid a bhaint as a nglanluacha sócmhainne. Ní chuirtear aon ghlanluacháil i bhfeidhm idir gnóthachain neamhréadaithe agus caillteanais i gcistí infheistíochta éagsúla.

Déantar scaireanna cothromais neamhleachtacha, agus aon ionstraimí cothromais eile a choinnítear ag costas faoi réir lagaithe.

Aithint ioncaim

Aithnítear ioncam agus speansais sa tréimhse chuntasaíochta ina ndéantar iad a thuilleamh nó a thabhú.^[34] Déantar gnóthachain agus caillteanais de thoradh ar dhíolachán airgeadra eachtraigh, óir agus urrús, a thaifeadadh sa chuntas brabúis agus caillteanais. Déantar gnóthachain agus caillteanais mar seo a ríomh trí thagairt do chostas meánach na sócmhainne faoi seach.

Ní aithnítear gnóthachain neamhréadaithe mar ioncam agus aistrítear iad go díreach go cuntas athluachála.

Déantar caillteanais neamhréadaithe a thaifeadadh sa chuntas brabúis agus caillteanais, ag deireadh na bliana, má sháraíonn siad gnóthachain athluachála roimhe sin a carnadh sa chuntas athluachála comhfhreagrach. Ní dhéantar glanluacháil ar chaillteanais neamhréadaithe mar seo ar aon urrús amháin, ná ar aon airgeadra ná ar ór i gcoinne gnóthachain neamhréadaithe ar airgeadraí nó ór eile. I gcás caillteanais neamhréadaithe mar seo ar aon mhír a thaifeadtar sa chuntas brabúis agus caillteanais, déantar costas meánach na míre sin a laghdú go dtí an ráta malairte nó praghas margaidh deireadh bliana.

Déantar caillteanais lagaithe chuig an gcuntas brabúis agus caillteanais agus ní aisiompófar iad sna blianta ina dhiaidh sin mura laghdaíonn an lagú agus más féidir an laghdú a cheangal le teagmhas inbhraite a tharla tar éis an lagaithe a taifeadadh den chéad uair.

Déantar préimheanna nó lascainí a eascraíonn as urrúis a amúchadh thar shaolré na n-urrús atá fágtha.

Idirbhearta droim ar ais

Is oibríochtaí iad idirbhearta droim ar ais trína gceannaíonn nó trína ndíolann BCE sócmhainní faoi chomhaontú athcheannaigh nó trína seolann BCE oibríochtaí creidmheasa i gcoinne comhthaobhachta.

Faoi chomhaontú athcheannaigh, díoltar urrúis le haghaidh airgead tirim le comhaontú comhuaineach chun iad a athcheannach ón gcontrapháirtí ag praghas comhaontaithe ar dháta socraithe amach anseo. Déantar comhaontuithe athcheannaigh a thaifeadadh mar thaiscí comhthaobhaithe ar thaobh na ndliteanas den chlár comhardaithe. Fanann urrúis a dhíoltar faoi chomhaontú mar seo ar chlár comhardaithe BCE.

Faoi chomhaontú athcheannaigh droim ar ais, ceannaítear urrúis le haghaidh airgead tirim le comhaontú comhuaineach chun iad a dhíol ar ais leis an gcontrapháirtí ag praghas comhaontaithe ar dháta socraithe amach anseo. Déantar comhaontuithe athcheannaigh droim ar ais a thaifeadadh mar iasachtaí comhthaobhaithe ar thaobh na ndliteanas den chlár comhardaithe, ach ní chuirtear san áireamh iad i sealúchais urrúis BCE.

Ní thaifeadtar idirbhearta droim ar ais (lena n-áirítear idirbhearta iasachta urrús), a dhéantar faoi chlár a thairgeann institiúid speisialaithe, ar an gclár comhardaithe ach nuair a bhí comhthaobhacht curtha ar fáil i bhfoirm airgid agus fanann an t-airgead seo gan infheistiú.

Ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe

Áirítear ionstraimí airgeadra, is é sin réamh-idirbhearta malairte eachtraí, réamh-mhalairtí babhtálacha malairte eachtraí agus ionstraimí airgeadra eile lena mbaineann malartú airgeadra amháin ar airgeadra eile amach anseo sna glanstaideanna airgeadra eachtraigh chun gnóthachain agus caillteanais malairte eachtraí a ríomh.

Déantar ionstraimí ráta úis a athluacháil ar bhonn mír ar mhír. Déantar athruithe laethúla ar chorrlach athrúcháin chonarthaí todhchaíochtaí ráta úis oscailte a thaifeadadh sa chuntas brabúis agus caillteanais.

Déanann BCE luacháil réamh-idirbhearta in urrúis bunaithe ar mhodhanna luachála a bhfuil glacadh ginearálta leo trí úsáid a bhaint as praghsanna agus rátaí margaigh inbhraite, chomh maith le tosca lascaine ó na dátaí socraíochta go dtí an dáta luachála.

Sócmhainní seasta

Déantar sócmhainní seasta, lena n-áirítear sócmhainní doláimhsithe, ach gan talamh agus saothair ealaíne san áireamh, a luacháil ag costas lúide dímheas. Déantar talamh agus saothair ealaíne a luacháil ag costas. Déantar príomhfhoirgneamh BCE a luacháil ag costas lúide dímheas faoi réir lagú. Le haghaidh dhímheas phríomhfhoirgneamh BCE, déantar costais a shannadh do na comhpháirteanna sócmhainne cuí, a dhéantar a dhímheas de réir a saolré úsáidí measta. Déantar dímheas a ríomh ar bhonn líne dírí thar shaolré úsáideach ionchasach na sócmhainne, ag tosú sa ráithe tar éis don tsócmhainn a bheith ar fáil le húsáid. Is iad seo a leanas saolréanna úsáide ionchasacha na bpríomhaicmí sócmhainní:

Déantar an tréimhse dhímheasa le haghaidh caiteachas ar athchóiriú caipitlithe a bhaineann le háitreabh reatha BCE ar cíos a choigeartú chun aon imeachtaí a bhfuil tionchar acu ar shaolré úsáideach ionchasach na sócmhainne dá ndéantar difear a chur san áireamh.

Déanann BCE teist lagaithe bhliantúil ar a phríomhfhoirgnimh agus ar shócmhainní lena ngabhann ceart úsáide a bhaineann le foirgnimh oifige (féach “Léasanna” thíos). Má shainaithnítear táscaire lagaithe, agus má mheastar go bhféadfadh an tsócmhainn a bheith lagaithe, déantar an méid in-aisghabhála a mheas. Déantar caillteanas lagaithe a thaifeadadh sa chuntas brabúis agus caillteanais má tá an méid in-aisghabhála níos lú ná an glanluach de réir na leabhar.

Díscríobhtar sócmhainní seasta a bhfuil a gcostas faoi bhun €10,000 sa bhliain fála.

Déantar sócmhainní seasta a chomhlíonann na critéir chaipitlithe, ach atá fós á dtógáil nó i mbéal forbartha, a thaifeadadh faoin gceannteideal “Sócmhainní á dtógáil”. Déantar na costais ghaolmhara a aistriú go dtí na ceannteidil sócmhainní seasta ábhartha nuair a bheidh na sócmhainní réidh le húsáid.

Léasanna

Gníomhaíonn BCE mar léasaí agus mar fholéasóir araon.

BCE mar léasaí
Maidir le gach léas inar léasaí é BCE agus lena mbaineann sócmhainn inláimhsithe, aithnítear an tsócmhainn lena ngabhann ceart úsáide agus dliteanas léasa ar an gclár comhardaithe ar dháta tosaithe an léasa, i.e. tráth a bhíonn an tsócmhainn réidh le húsáid, agus a áirítear faoi na ceannteidil ábhartha sócmhainne seasta de “Sócmhainní seasta inláimhsithe agus doláimhsithe” agus “Ilghnéitheach” (dliteanais), faoi seach. Nuair a chomhlíonann léasanna na critéir chaipitlithe, ach tá an tsócmhainn ábhartha fós á tógáil nó á hathrú, déantar taifead ar na costais a tabhaíodh roimh an dáta tosaigh léasa faoin gceannteideal “Sócmhainní á dtógáil”.

Déanta sócmhainní lena ngabhann ceart úsáide a luacháil ag costas lúide dímheas. Chomh maith leis sin, tá sócmhainní lena ngabhann ceart úsáide a bhaineann le foirgnimh oifige faoi réir lagú (maidir leis an teist bhliantúil lagaithe, féach “Sócmhainní seasta” thuas). Déantar dímheas a ríomh ar bhonn na líne dírí ón dáta tosaigh go dtí deireadh shaolré úsáideach na sócmhainne lena ngabhann ceart úsáide nó deireadh théarma an léasa, cibé acu is luaithe.

Déantar an dliteanas léasa a thomhas ar dtús ag luach reatha na n-íocaíochtaí léasa todhchaí (nach bhfuil ach comhpháirteanna léasanna iontu), arna lascainiú trí úsáid a bhaint as ráta iasachta incrimintí BCE. Ina dhiaidh sin, déantar an dliteanas léasa a thomhas ag costas amúchta trí úsáid a bhaint as modh an úis ghlain. Déantar an speansas úis bainteach a thaifeadadh sa chuntas brabúis agus caillteanais faoi “Speansas úis eile”. Nuair atá athrú in íocaíochtaí léasa todhchaí ag eascairt as athrú in innéacs nó athmheasúnú eile ar an gconradh reatha, déantar an dliteanas léasa a atomhas. De thoradh ar aon atomhas mar sin bíonn coigeartú comhfhreagrach ar shuim ghlanluacha na sócmhainne lena ngabhann ceart úsáide.

Déantar léasanna gearrthéarma a mhaireann 12 mhí nó níos lú agus léasanna sócmhainní ar luach íseal faoi bhun €10,000 (comhsheasmhach leis an tairseach a úsáidtear chun sócmhainní seasta a aithint) a thaifeadadh mar speansas sa chuntas brabúis agus caillteanais.

BCE mar fholéasóir
Maidir le gach léas inar foléasóir é BCE, tugann BCE do thríú páirtithe an ceart an bhunsócmhainn (nó cuid de shócmhainn den sórt sin) a úsáid, fad a mhaireann an léas idir an léasóir bunaidh agus BCE (ceannléas) i bhfeidhm. Aicmítear an foléas mar léas airgeadais nó oibriúcháin^[35] trí thagairt don tsócmhainn lena ngabhann ceart úsáide a eascraíonn as an gceannléas, seachas trí thagairt don bhunsócmhainn.

Na foléasanna inar foléasóir é BCE, aicmítear iad mar léas airgeadais agus dí‑aithníonn BCE ó “Sócmhainní seasta inláimhsithe agus doláimhsithe” an tsócmhainn lena ngabhann ceart úsáide a bhaineann leis an gceannléas (nó cuid de shócmhainn den sórt sin) a aistrítear chuig an bhfoléasaí, agus aithníonn faoi “Ilghnéitheach” (sócmhainní) foléas infhála. An dliteanas léasa a bhaineann leis an gceannléas, ní dhéanann an foléas aon difear dó.

Ag an dáta tosaithe, déantar an foléas infhála a thomhas i dtosach ag luach láithreach na n-íocaíochtaí léasa amach anseo a fhabhróidh do BCE, arna lascainiú leis an ráta lascaine a úsáidtear le haghaidh an cheannléasa. Ina dhiaidh sin, déantar an foléas infhála a thomhas ag costas amúchta trí úsáid a bhaint as modh an úis ghlain. Déantar an t-ioncam úis bainteach a thaifeadadh sa chuntas brabúis agus caillteanais faoi “Ioncam úis eile”.

Sochair iarfhostaíochta BCE agus sochair fhadtéarmacha eile

Feidhmíonn BCE pleananna sochair shainithe dá fhoireann agus do chomhaltaí an Bhoird Feidhmiúcháin agus do chomhaltaí an Bhoird Maoirseachta a fhostaíonn BCE.

Tá an plean pinsin foirne á mhaoiniú ag sócmhainní atá á sealbhú i gciste sochar fadtéarmach d’fhostaithe. Léirítear na ranníocaíochtaí éigeantacha a dhéanann BCE agus an fhoireann i gcolún sochair shainithe an phlean. Is féidir le baill foirne ranníocaíochtaí breise a dhéanamh ar bhonn deonach i gcolún ranníocaíochta sainithe ar féidir a úsáid chun sochair bhreise a chur ar fáil.^[36] Cinneann méid na ranníocaíochtaí deonacha in éineacht leis na brabúis infheistíochta a eascraíonn as na ranníocaíochtaí sin na sochair bhreise seo.

Tá socruithe neamh-mhaoinithe i bhfeidhm do na sochair iarfhostaíochta agus na sochair fhadtéarmacha eile atá ag comhaltaí den Bhord Feidhmiúcháin agus comhaltaí den Bhord Maoirseachta atá á bhfostú ag BCE. I gcás baill foirne, tá socruithe neamh‑mhaoinithe i bhfeidhm le haghaidh sochair iarfhostaíochta seachas pinsin agus le haghaidh sochair fhadtéarmacha eile.

Glandliteanas sochair shainithe
Is ionann an dliteanas a aithnítear sa chlár comhardaithe faoi “Ilghnéitheach” (dliteanais) i dtaca leis na pleananna sochair shainithe, lena n-áirítear sochair fhadtéarmacha eile agus sochair foirceanta agus luach reatha na hoibleagáide sochair shainithe ag dáta an chláir chomhardaithe, lúide luach cothrom sócmhainní plean a úsáidtear chun an oibleagáid ghaolmhar a mhaoiniú.

Déanann achtúirí neamhspleácha an oibleagáid sochair shainithe a ríomh go bliantúil trí úsáid a bhaint as modh creidmheasa an aonaid réamh-mheasta. Déantar luach reatha na hoibleagáide sochair shainithe a ríomh trí na sreafaí airgid measta amach anseo a lascainiú trí úsáid a bhaint as ráta a chinntear le tagairt do thorthaí margaidh ag dáta an chláir chomhardaithe ar bhannaí corparáideacha ardchaighdeáin ainmnithe in euro a bhfuil téarmaí comhchosúla acu go haibíocht agus atá ag an oibleagáid ghaolmhar.

Is féidir le gnóthachain agus caillteanais achtúireacha eascairt as coigeartuithe taithí (mar a bhfuil torthaí iarbhíre difriúil leis na toimhdí achtúireacha a rinneadh roimhe) agus athruithe i dtoimhdí achtúireacha.

Glanchostas sochair shainithe
Tá an glanchostas sochair shainithe scoilte i gcomhpháirteanna a thuairiscítear sa chuntas brabúis agus caillteanais agus atomhais i dtaca le sochair iarfhostaíochta a léirítear sa chlár comhardaithe faoi “Cuntais athluachála”.

Is é atá sa ghlanmhéid a mhuirearaítear chuig an gcuntas brabúis agus caillteanais;

1. costas seirbhíse reatha na sochar sainithe a fhabhraítear don bhliain;
2. costas seirbhíse roimhe seo na sochar sainithe a eascraíonn as leasú plean;
3. ús glan ag an ráta lascaine ar an nglandliteanas sochair shainithe;
4. atomhais maidir le sochair fhadtéarmacha eile, ina n-iomláine.

Is é atá sa ghlanmhéid a thaispeántar faoi “Cuntais athluachála” na míreanna seo a leanas:

1. gnóthachain agus caillteanais achtúireacha i leith sochair iarfhostaíochta
2. an toradh iarbhír ar shócmhainní plean, gan méideanna a áirítear san ús glan ar an nglandliteanas sochair shainithe.

Déanann achtúirí neamhspleácha na méideanna seo a luacháil go bliantúil chun an dliteanas cuí sna ráitis airgeadais a bhunú.

Iarmhéideanna in-CEBC/iarmhéideanna in-Eurochórais

Bíonn iarmhéideanna in-CEBC ann go príomha de thoradh ar íocaíochtaí trasteorann san Aontas Eorpach a shocraítear in airgead bainc ceannais in euro. Den chuid is mó is eintitis phríobháideacha (i.e. institiúidí creidmheasa, corparáidí agus daoine aonair) a thionscnaíonn na hidirbhearta seo. Socraítear iad in TARGET - an tUathchóras Mear-aistrithe Ollsocraíochtaí Fíor-ama Tras-Eorpach - agus tugann siad údar le hiarmhéideanna déthaobhacha i gcuntais TARGET de bhainc cheannais an Aontais Eorpaigh. Íocaíochtaí a dhéanann BCE agus na bainc cheannais náisiúnta (BCNanna), déanann siad difear do na cuntais sin freisin. Déantar gach socrú a chomhiomlánú agus a choigeartú go huathoibríoch chun bheith ina gcuid de sheasamh aonair gach BCN maidir le BCE. Is ionann na staideanna seo i leabhair BCE agus glanéileamh nó glandliteanas gach BCN i gcoinne na coda eile den Chóras Eorpach Banc Ceannais (CEBC). Na gluaiseachtaí i gcuntais TARGET, léirítear iad i dtaifid chuntasaíochta BCE agus BCNanna ar bhonn laethúil.

Déantar iarmhéideanna laistigh den Eurochóras de BCNanna sa limistéar euro vis‑à‑vis BCE a eascraíonn as TARGET a thíolacadh ar chlár comhardaithe BCE mar ghlansuíomh aonair sócmhainní nó dliteanas faoi “Éilimh a bhaineann le TARGET (glan)” nó “Dliteanais a bhaineann le TARGET (glan)”. Nochtar iarmhéideanna in-CEBC BCNanna nach bhfuil sa limistéar euro vis-à-vis BCE, ag eascairt as a rannpháirtíocht in TARGET,^[37] faoi “Dliteanais do neamhchónaitheoirí de chuid an limistéir euro a ainmnítear in euro”.

Tá iarmhéideanna in-Eurochórais ag eascairt as leithroinnt nótaí euro laistigh den Eurochóras san áireamh mar ghlansócmhainn aonair faoi “Éilimh a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras” (féach “Nótaí bainc i gcúrsaíocht” thíos).

Tá iarmhéideanna in-Eurochórais ag eascairt as aistriú sócmhainní cúlchistí eachtracha go dtí BCE ag BCNanna ag dul isteach san Eurochóras ainmnithe in euro agus tuairiscítear iad faoi “Dliteanais comhionann le haistriú cúlchistí eachtracha”.

Déantar iarmhéideanna laistigh den Eurochóras de chuid BCNanna sa limistéar euro vis‑à‑vis BCE a eascraíonn as TARGET, chomh maith le hiarmhéideanna laistigh den Eurochóras a ainmnítear in euro (e.g. dáileadh eatramhach brabúis BCE ar BCNanna, más ann dóibh), a thíolacadh ar chlár comhardaithe BCE mar ghlansuíomh aonair sócmhainní nó dliteanas faoi “Éilimh eile laistigh den Eurochóras (glan)” nó faoi “Dliteanais eile laistigh den Eurochóras (glan)”.

Nótaí bainc i gcúrsaíocht

Eisíonn BCE agus BCNanna an limistéir euro, arb iad le chéile an tEurochóras, nótaí bainc euro.^[38] Leithroinntear luach iomlán nótaí bainc euro i gcúrsaíocht do bhainc ceannais an Eurochórais ar an lá oibre deireanach de gach mí de réir an scála leithdháilte nótaí bainc.^[39]

Leithdháileadh do BCE sciar 8% de luach iomlán nótaí bainc euro i gcúrsaíocht a nochtar sa chlár comhardaithe faoin mír dliteanais “Nótaí bainc i gcúrsaíocht”. Tá éilimh ar na BCNanna mar thaca le sciar BCE d’iomlán na nótaí bainc euro atá i gcúrsaíocht. Nochtar na héilimh sin, a bhfuil ús orthu,^[40] faoin mír “Éilimh a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras” (féach “Iarmhéideanna in-CEBC/iarmhéideanna in-Eurochórais”). Áirítear ioncam úis ar na héilimh sin sa chuntas brabúis agus caillteanais faoi ‘Ioncam úis’.

Soláthar le haghaidh rioscaí airgeadais

Féadfaidh an Chomhairle Rialaithe cinneadh a dhéanamh freisin an t‑ioncam sin ina iomláine nó cuid de a aistriú chuig soláthar i gcomhair rioscaí airgeadais. Is é is cuspóir don soláthar seo ná go n-úsáidfear é a mhéid a mheasann an Chomhairle Rialaithe gá a bheith leis chun caillteanais a eascraíonn as neamhchosaintí ar rioscaí airgeadais a fhritháireamh. Déantar athbhreithniú bliantúil ar mhéid an tsoláthair le haghaidh rioscaí airgeadais agus ar an gceanglas leanúnach ina leith, bunaithe ar mheasúnú BCE ar a neamhchosaint ar na rioscaí sin agus raon fachtóirí á gcur san áireamh, ach amháin (i) más ionann a mhéid agus nialas, agus (ii) nach bhfuil aon ioncam ó BCE le haistriú chuige.^[41]

Dáileadh eatramhach brabúis

Méid atá comhionann le suim ioncam BCE ar nótaí bainc euro i gcúrsaíocht agus ioncam a eascraíonn as na hurrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta a cheannaítear (i) faoin gClár Margaí Urrús, (ii) faoin tríú clár ceannaigh bannaí faoi chumhdach, (iii) faoin gclár ceannaigh d’urrúis sócmhainn‑bhunaithe, (iv) faoin gclár ceannaigh earnála poiblí, agus (v) faoin gclár ceannaigh éigeandála paindéime a dháilfear i mí Eanáir na bliana ina dhiaidh sin trí bhíthin dáileadh eatramhach brabúis, ach amháin má chinneann an Chomhairle Rialaithe a mhalairt.^[42] Glacfar aon chinneadh den sórt sin más rud é, ar bhonn meastacháin réasúnaithe arna ullmhú ag an mBord Feidhmiúcháin, go bhfuil an Chomhairle Rialaithe ag súil go mbeidh caillteanas bliantúil foriomlán ag BCE nó go ndéanfaidh sé brabús bliantúil is lú ná an t‑ioncam sin. Féadfaidh an Chomhairle Rialaithe cinneadh a dhéanamh freisin an t‑ioncam sin ina iomláine nó cuid de a aistriú chuig soláthar i gcomhair rioscaí airgeadais.

Thairis sin, féadfaidh an Chomhairle Rialaithe a chinneadh méid an ioncaim ar nótaí bainc euro atá i gcúrsaíocht a laghdú, ar ioncam é a bheidh le dáileadh i mí Eanáir faoi mhéid na gcostas arna dtabhú ag BCE i dtaca le nótaí bainc euro a eisiúint agus a láimhseáil.

Teagmhais iarchláir chomhardaithe

Déantar luachanna sócmhainní agus dliteanas a choigeartú le haghaidh imeachtaí a tharlaíonn idir dáta an chláir chomhardaithe bhliantúil agus an dáta a cheadaíonn an Bord Feidhmiúcháin cur isteach Chuntais Bhliantúla BCE chuig an gComhairle Rialaithe le faomhadh, má dhéanann imeachtaí mar seo difear ábhartha do riocht sócmhainní nó dliteanas ar dháta an chláir chomhardaithe.

Sna nótaí nochtar teagmhais iarchláir chomhardaithe nach ndéanann difear do riocht sócmhainní agus dliteanas ag dáta an chláir chomhardaithe.

Athruithe ar bheartais chuntasaíochta

In 2024 ní dhearnadh aon athrú ar na beartais chuntasaíochta a chuir BCE i bhfeidhm.

Athruithe ar mheastacháin chuntasaíochta

In 2024 d’athraigh BCE an modh a úsáideadh chun ioncam úis a fhabhrú ar urrúis ioncaim sheasta. Déantar ús cúpóin, préimheanna agus lascainí ar na hurrúis sin a aithint anois i gcomhréir le modh an ráta toraidh inmheánaigh (IRR). Roimhe seo, cuireadh modh IRR i bhfeidhm ar phréimheanna agus lascainí, agus cuireadh modh na líne dírí i bhfeidhm ar ús cúpóin. Tá tionchar ag an athrú ar uainiú aitheantais ioncaim, agus ní dhéantar difear do ghnóthachain ná caillteanais iomlána thar théarma iomlán na n-urrús ioncaim sheasta.

Athruithe ar chur i láthair sna ráitis airgeadais

Le Cinneadh (AE) 2024/2938 ón mBanc Ceannais Eorpach an 14 Samhain 2024 maidir le cuntais bhliantúla an Bhainc Ceannais Eorpaigh (BCE/2024/32), tugadh isteach athruithe ar chur i láthair na míreanna ‘Caillteanas don bhliain’ agus ‘Caillteanais charntha arna dtabhairt ar aghaidh’ sa chlár comhardaithe. I gCuntais Bhliantúla BCE 2023, cuireadh an mhír ‘Caillteanas don bhliain’ i láthair mar ítim neamhspleách ar thaobh na sócmhainní, tar éis Chinneadh (AE) 2016/2247 is infheidhme ón mBanc Ceannais Eorpach an 3 Samhain 2016 maidir le cuntais bhliantúla an Bhainc Cheannais Eorpaigh (BCE/2016/35), arna leasú, cé nár tugadh aon chaillteanais charntha gan íoc ar aghaidh.^[43] I gCuntais Bhliantúla BCE 2024, cuirtear ‘Brabús/(caillteanas) don bhliain’ agus ‘Caillteanais charntha arna dtabhairt ar aghaidh’ araon i láthair mar mhíreanna diúltacha neamhspleácha ar thaobh na ndliteanas den chlár comhardaithe.

Thairis sin, tugadh isteach le Cinneadh (AE) 2024/2938 athruithe breise ar leagan amach an chláir chomhardaithe agus chuntas brabúis agus caillteanais BCE. Áirítear orthu sin (i) an mhír ‘Forálacha’ a roinnt ina ‘Forálacha riosca’^[44] agus ‘Forálacha eile’ sa chlár comhardaithe; agus (ii) an miondealú faoi ‘Ioncam úis’ agus ‘Speansas úis’ sa chuntas brabúis agus caillteanais a bhaint, agus an fhaisnéis ábhartha á soláthar ag an am céanna sna nótaí tiomnaithe a ghabhann leis na cuntais.

I measc nithe eile, tá sé i gceist leis na hathruithe sin trédhearcacht a chothú agus luach faisnéise ráitis airgeadais BCE a mhéadú.

Rinneadh na figiúirí comparáideacha le haghaidh 2023 a choigeartú dá réir. Mar thoradh ar an gcaillteanas EUR 1,266 milliún a nochtadh le haghaidh 2023 a chur i láthair mar mhír dhiúltach ar thaobh na ndliteanas den chlár comhardaithe, laghdaítear sócmhainní agus dliteanais iomlána na bliana sin go EUR 673,229 milliún i gcomparáid leis an EUR 674,496 milliún a nochtadh i gCuntais Bhliantúla BCE 2023..

Ar deireadh, in 2024 leasaigh BCE cur i láthair ioncam úis (e.g. ús cúpóin) agus speansas úis (e.g. amúchadh préimheanna) le haghaidh míreanna nach mbaineann le hoibríochtaí beartais airgeadaíochta. Go dtí seo, cuireadh bealaí éagsúla i bhfeidhm chun ioncam úis agus speansas úis a ghlanluacháil faoi ‘Ioncam glanúis úis’ a chuirtear i láthair sa chuntas brabúis agus caillteanais, ag brath ar an gcineál idirbhirt. Chinn BCE, ag tosú in 2024, gur cheart an t-ús a fhabhraíonn ar chineálacha ionstraimí aonair laistigh d’aon ítim nó punann amháin ar an gclár comhardaithe a chur i láthair ar bhonn glan faoi ‘Ioncam úis’ nó ‘Speansas úis’, ag brath ar cé acu atá an glanmhéid ar an gcineál ionstraime nó ar an bpunann deimhneach nó diúltach. Meastar go dtugann an cur i láthair sin léiriú níos fearr ar shubstaint an idirbhirt agus ag an am céanna go n-ailíníonn sé le prionsabal na glanluachála a chuirtear i bhfeidhm ar an ioncam úis agus ar an speansas úis a eascraíonn as sócmhainní agus dliteanais a bhaineann le hoibríochtaí beartais airgeadaíochta.^[45] Rinneadh na méideanna inchomparáide le haghaidh 2023 a choigeartú mar a leanas:

Saincheisteanna eile

De réir Airteagal 27 de Reacht CEBC, agus ar bhonn moladh den Chomhairle Rialaithe, d’fhaomh Comhairle an Aontais Eorpaigh ceapachán Baker Tilly GmbH & Co. KG Wirtschaftsprüfungsgesellschaft, Düsseldorf (Poblacht Chónaidhme na Gearmáine) mar iniúchóirí seachtracha BCE ar feadh tréimhse cúig bliana go dtí deireadh na bliana airgeadais 2022. In 2023, d’fhormheas Comhairle an Aontais Eorpaigh, bunaithe ar mholadh ón gComhairle Rialaithe, síneadh 2 bhliain bhreise a chur leis an tréimhse sin go dtí deireadh na bliana airgeadais 2024.

2.4 Nótaí an chláir chomhardaithe

Nóta 1 - Ór agus infháltais óir

Cuimsítear leis an mír seo sealúchais óir BCE:

Ba é an t‑ardú ar mhargadhphraghas an óir go príomha ba chúis le méadú a chomhluacha in euro maidir le sealúchais óir BCE i dtéarmaí euro (féach “Sócmhainní agus dliteanais óir agus airgeadra eachtraigh” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta” agus nóta 15 “Cuntais athluachála”).

Nóta 2 – Éilimh ar neamhchónaitheoirí de chuid an limistéir euro agus cónaitheoirí an limistéir euro a ainmnítear in airgeadra eachtrach

Nóta 2.1 – Infháltais ó CAI

Léiríonn an mhír seo sealúchais BCE ar CTSanna; amhail an 31 Nollaig 2024, b’ionann iad agus EUR 2,227 milliún (2023: €2,083 milliún). Tagann sé seo chun cinn de bharr socrú trádála deonaí déthreo ceannaithe agus díolta SDR leis an gCiste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta (CAI), ar bhealach go bhfuil CAI údaraithe díolacháin nó ceannacháin SRDanna in aghaidh euro a eagrú, ar son an Bhainc Ceannais Eorpaigh, taobh istigh de na leibhéil sealúchais íosta agus uasta. Chun críocha cuntasaíochta, caitear le cearta tarraingthe speisialta mar airgeadra eachtrach (féach “Sócmhainní agus dliteanais óir agus airgeadra eachtraigh” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta”). Tháinig méadú ar shealúchais BCE de CTSanna in 2024 mar thoradh ar an ioncam úis a tuilleadh le linn na bliana. Chuir luachmhéadú SDR in aghaidh an euro le linn 2024 le méadú a chomhluacha in euro maidir leis na sealúchais sin.

Nóta 2.2 - Iarmhéideanna le bainc agus infheistíochtaí urrúis, iasachtaí seachtracha agus sócmhainní seachtracha eile; agus éilimh ar chónaitheoirí an limistéir euro a ainmnítear in airgeadra eachtrach

Tá iarmhéideanna i gceist leis an dá mhír le bainc agus iasachtaí a ainmnítear in airgeadra eachtrach, agus infheistíochtaí in urrúis a ainmnítear i ndollar SAM, i yen na Seapáine agus i renminbi na Síne.

Tháinig méadú ar luach iomlán na n-ítimí sin in 2024, go príomha mar gheall ar luachmhéadú dhollar na Stát Aontaithe in aghaidh an euro agus athinfheistiú an ioncaim a tuilleadh le linn na bliana, go príomha ar phunann dhollar na Stát Aontaithe.

Ba mar a leanas iad sealúchais airgeadra eachtraigh an Bhainc Ceannais Eorpaigh^[46]:

Níor tharla aon idirghabháil malairte eachtraí le linn 2024.

Nóta 3 - Éilimh eile ar institiúidí creidmheasa sa limistéar euro a ainmnítear in euro

Ba é a bhí sa mhír sin an 31 Nollaig 2024 iarmhéideanna cuntais reatha le cónaitheoirí an limistéir euro dar luach €2 milliún (2023: €17 milliún).

Nóta 4 - Urrúis chónaitheoirí an limistéir euro a ainmnítear in euro

Nóta 4.1 - Urrúis arna sealbhú chun críocha beartas airgeadaíochta

An 31 Nollaig 2024, is éard a bhí sa mhír sin urrúis arna bhfáil ag BCE laistigh de raon feidhme an Chláir Margaí Urrús (CMU), an tríú clár ceannaithe bannaí faoi chumhdach (CCBC3), an chláir ceannaithe urrús sócmhainn-bhunaithe (CCUSB), chlár ceannaithe na hearnála poiblí (CCEP) agus an chláir ceannaithe éigeandála paindéime (CCÉP).

Lean^[47] punann an chláir ceannaithe sócmhainní (CCS) de bheith ag laghdú in 2024, de réir mar a scoir an tEurochóras de na príomhíocaíochtaí a athinfheistiú ó urrúis a tháinig in aibíocht i mí Iúil 2023.^[48]

Maidir le CCÉP,^[49] /> tar éis cinneadh ón gComhairle Rialaithe i mí^[50] na Nollag 2023, lean an tEurochóras ar aghaidh le linn an chéad leath de 2024 chun na príomhíocaíochtaí ó urrúis atá ag teacht in aibíocht a athinfheistiú ina n-iomláine. Le linn an dara leath den bhliain, tháinig laghdú EUR 7.5 billiún ar an meán ar phunann CCÉP gach mí, toisc nár athinfheistigh an tEurochóras na príomhíocaíochtaí uile ó urrúis a tháinig in aibíocht. Scoireadh d’athinfheistíochtaí faoi CCÉP ag deireadh 2024.

Tugtar cuntas ar na hurrúis fiachais arna gceannach ag BCE faoi na cláir sin ar chostas amúchta, faoi réir lagú (féach ‘Urrúis’ i Roinn 2.3 ‘Beartais chuntasaíochta’).

Is iad seo a leanas costais amúchta na n‑urrús arna sealbhú ag BCE agus a margadhluach^[51] (nach ndéantar taifead orthu ar an gclár comhardaithe ná ar an gcuntas brabúis agus caillteanais agus a sholáthraítear ar chúiseanna comparáide amháin):

Ba iad seo a leanas na hathruithe i rith na bliana ar chostas amúchta na n-urrús fiachais a bhí i seilbh BCE:

Déanann an Chomhairle Rialaithe measúnú rialta ar na rioscaí airgeadais a bhaineann leis na hurrúis a shealbhaítear de réir na gclár seo.

Sa chás seo, déantar scrúduithe bearnaithe ar bhonn bliantúil, ach úsáid a bhaint as sonraí ag deireadh na bliana, agus déanann an Chomhairle Rialaithe iad a fhaomhadh. Sna scrúduithe in, déantar measúnú ar na táscairí bearnaithe ar leithligh le haghaidh gach cláir. I gcásanna ina ndéantar breathnóireacht ar tháscairí bearnaithe, déantar tuilleadh anailíse chun a dheimhniú nár chuir eachtra bearnaithe isteach ar shreabhadh airgid na n-urrús forluiteach. Ar bhonn na dtorthaí ó na tástálacha bearnaithe i mbliana, níor thaifead BCE aon chaillteanas maidir leis na hurrúis arna sealbhú ina phunanna beartais airgeadaíochta in 2024.

Tá luach an chostais^[52] amúchta ar na hurrúis arna sealbhú ag an Eurochóras mar seo a leanas:

Nóta 5 – Éilimh in-Eurochórais

Nóta 5.1 – Éilimh a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras

Is é atá sa mhír sin éilimh BCE vis-à-vis BCNanna sa limistéar euro maidir le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras (féach “Nótaí bainc i gcúrsaíocht” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta”) agus ar an 31 Nollaig 2023 b’ionann iad agus €125,378 milliún (2022: Amhail an 31 Nollaig 2024 b’ionann an mhír seo agus €127,067 mhilliún (2023: €125,378 milliún). Ríomhadh luach saothair na n-éileamh sin in 2024 ar bhonn laethúil ag an ráta úis is déanaí a bhí ar fáil a d’úsáid an tEurochóras ina thairiscintí le haghaidh príomhoibríochtaí athmhaoiniúcháin (féach nóta 24.2 ‘Ioncam úis a eascraíonn as na héilimh a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras’ agus nóta 34 ‘Athrú ar an ráta úis a úsáidtear le haghaidh luach saothair iarmhéideanna in-Eurochórais’).

Nóta 6 – Sócmhainní eile

Nóta 6.1 – Sócmhainní seasta láimhsithe agus doláimhsithe

Cuimsítear na nithe seo a leanas leis an mír seo:

I leith phríomhfhoirgneamh BCE agus an oifig lena gabhann ceart úsáide, rinneadh scrúdú bearnaithe ag deireadh na bliana agus níor taifeadadh aon chaillteanas bearnaithe.

Nóta 6.2 – Sócmhainní airgeadais eile

Is é atá sa mhír sin go príomha punann chistí dílse BCE, arb é atá ann den chuid is mó infheistíochtaí chaipiteal íoctha BCE chomh maith le méideanna a chuirtear i leataobh sa chúlchiste ginearálta agus sa soláthar le haghaidh rioscaí airgeadais. San áireamh leis sin tá 3,211 scair sa Bhanc um Shocraíochtaí Idirnáisiúnta (BSI) ag costas éadála €42 milliún agus cuntais reatha eile ainmnithe in euro.

Is mar seo a leanas a bhí comhpháirteanna na míre sin:

Tharla an glanmhéadú ar an ítim sin in 2024 go príomha mar gheall ar athinfheistiú an ioncaim úis a gineadh ar phunann cistí dílse BCE.

Nóta 6.3 – Difríochtaí athluachála ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe

Tá athruithe luachála sa mhír seo i réamh-idirbhearta agus in idirbhearta babhtála in airgeadra eachtrach a bhí gan íoc an 31 Nollaig 2024 (féach nóta 21 “Babhtáil airgeadraí eachtracha agus réamh-idirbheart”). B’ionann na hathruithe luachála sin agus €681 milliún (2023: €552 milliún). Tá siad ann de thoradh comhshó idirbheart den sórt sin isteach ina luachanna coibhéiseacha in euro de réir na rátaí malairte eachtraí a bhí ann ar dháta an chláir chomhardaithe, i gcomparáid leis na luachanna euro atá ann de thoradh chomhshó na n-idirbheart ag meánchostas an airgeadra eachtraigh faoi seach ar an dáta sin (féach “Ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe” agus “Sócmhainní agus dliteanais óir agus airgeadra eachtraigh” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta”).

Nóta 6.4 – Fabhruithe agus speansais réamhíoctha

Cuimsítear na nithe seo a leanas leis an mír seo:

An 31 Nollaig 2024, áiríodh sa mhír sin ús fabhraithe is infhaighte ar iarmhéideanna TARGET atá dlite ó BCNanna sa limistéar euro le haghaidh mhí na Nollag 2024 (féach nóta 12.2 “Dliteanais eile laistigh den Eurochóras (glan)”) agus ús fabhraithe is infhaighte ó BCNanna sa limistéar euro don ráithe deiridh de 2024 i ndáil le héilimh BCE a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras (féach nóta 5.1 “Éilimh a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras”). Socraíodh na méideanna sin i mí Eanáir 2025.

Áiríodh inti freisin ús cúpóin fabhraithe ar urrúis, lena n‑áirítear ús gan íoc a íocadh agus é á éadáil (féach nóta 2.2 “Iarmhéideanna le bainc agus infheistíochtaí urrúis, iasachtaí seachtracha agus sócmhainní seachtracha eile; agus éilimh ar chónaitheoirí an limistéir euro a ainmnítear in airgeadra eachtrach”, nóta 4 “Urrúis chónaitheoirí an limistéir euro a ainmnítear in euro” agus nóta 6.2 “Sócmhainní airgeadais eile”).

Comhfhreagraíonn ioncam fabhraithe a bhaineann le cúraimí maoirseachta do na táillí maoirseachta atá le fáil do thréimhse táillí 2023 a bhaileofar in 2025 (féach nóta 27 “Glanioncam/speansas ó tháillí agus ó choimisiúin”).^[53]

Is éard a bhí sa chuid eile den ítim seo (i) ioncam fabhraithe ó thionscadail agus seirbhísí CEBC atá i bhfeidhm (féach nóta 29 ‘Ioncam eile’); (ii) ioncam úis fabhraithe ar ionstraimí airgeadais eile; agus (iii) réamhíocaíochtaí ilghnéitheacha.

Nóta 6.5 – Ilghnéitheach

Amhail an 31 Nollaig 2024 b’ionann an mhír seo agus €53 mhilliún (2023: €88 milliún) agus cuimsíodh leis go príomha iarmhéideanna dar luach €24 milliún (2023: €28 milliún) maidir le babhtáil agus réamh‑idirbhearta in airgeadra eachtrach a bhí gan íoc an 31 Nollaig 2024 (féach nóta 21 “Babhtáil airgeadraí eachtracha agus réamh‑idirbhearta”). Tháinig na hiarmhéideanna seo chun cinn ó chomhshó idirbheart dá leithéid ina gcoibhéis euro ag meánchostas an airgeadra faoi seach ar dháta an chláir chomhardaithe, i gcomparáid leis na luachanna euro a ndearnadh taifeadadh orthu ar dtús (féach “Ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta”).

Áiríodh leis freisin suimeanna infhaighte i ndáil le tionscadail agus seirbhísí CEBC atá i bhfeidhm (féach nóta 29 ‘Ioncam eile’) agus iarmhéideanna i leith cáin bhreisluacha in-aisghabhála.

Nóta 7 – Nótaí bainc i gcúrsaíocht

Is éard atá sa mhír seo sciar BCE (8 %) d’iomlán na nótaí bainc euro atá i gcúrsaíocht (féach ‘Nótaí bainc i gcúrsaíocht’ i Roinn 2.3 ‘Beartais chuntasaíochta’), arbh ionann é agus EUR 127,067 milliún amhail an 31 Nollaig 2024 (2023: €125,378 milliún).

Nóta 8 – Dliteanais eile d’institiúidí creidmheasa sa limistéar euro a ainmnítear in euro

Tá an deis ag bainc cheannais an Eurochórais glacadh le hairgead tirim mar chomhthaobhacht ina gcuid saoráidí iasachtaithe urrús CCEP agus CCÉP san earnáil phoiblí gan a bheith orthu é a athinfheistiú. I gcás BCE, déantar na hoibríochtaí seo trí institiúid speisialta.

Amhail an 31 Nollaig 2024, EUR 2,388 milliún san iomlán a bhí sna hiarmhéideanna a eascraíonn as idirbhearta iasachta gan íoc den sórt sin arna ndéanamh le hinstitiúidí creidmheasa sa limistéar euro (2023: €4,699 milliún). Aistríodh airgead a fuarthas mar chomhthaobhacht chuig cuntais TARGET agus ós rud é gur fhan sé gan infheistiú ag deireadh na bliana, taifeadadh na hidirbhearta sin sa chlár comhardaithe (féach ‘Idirbhearta aisiompaithe’ i Roinn 2.3 ‘Beartais chuntasaíochta’ agus nóta 18 ‘Cláir iasachtaithe urrús’).^[54]

Nóta 9 – Éilimh ar chónaitheoirí eile an limistéir euro a ainmnítear in euro

Nóta 9.1 – Rialtas ginearálta

Amhail an 31 Nollaig 2024, is éard a bhí san ítim seo taiscí de chuid na Saoráide Eorpaí um Chobhsaíocht Airgeadais (EFSF) dar luach EUR 73 mhilliún (2023: €143 milliún). Ag deireadh 2023 bhí taiscí de chuid an tSásra Cobhsaíochta Eorpaigh (SCE) san áireamh ann freisin. I gcomhréir le hAirteagal 21 de Reacht CEBC, d’fhéadfadh BCE feidhmiú mar ghníomhaire fioscach d’institiúidí, comhlachtaí, oifigí nó gníomhaireachtaí de chuid an Aontais Eorpaigh, rialtais láir, údaráis réigiúnacha, áitiúla nó údaráis phoiblí eile, comhlachtaí eile rialaithe ag an dlí poiblí, nó gnóthais phoiblí de chuid na mBallstát.

Nóta 9.2 – Dliteanais eile

Is éard atá sa mhír seo iarmhéideanna chórais choimhdeacha an limistéir euro^[55] atá nasctha le TARGET tríd an gcomhpháirt TARGET-BCE. Amhail an 31 Nollaig 2024 b’ionann an mhír seo agus €24,482 mhilliún (2023: €20,479 milliún).

Nóta 10 – Dliteanais do neamhchónaitheoirí de chuid an limistéir euro a ainmnítear in euro

Cuimsítear na nithe seo a leanas leis an mír seo:

An 31 Nollaig 2024, ba é a bhí ar an gcomhpháirt ba mhó den mhír seo taiscí ar ghlac BCE leo ina ról mar ghníomhaire fioscach don Choimisiún Eorpach a bhaineann le riar ghníomhaíochtaí iasachtaíochta agus iasachtaithe an Aontais (féach nóta 22 “Riar oibríochtaí iasachtaíochta agus iasachtaithe”).

Áiríodh sa mhír seo iarmhéideanna TARGET freisin, ina bhfuil iarmhéideanna BCNanna nach bhfuil sa limistéar euro vis-à-vis BCE (féach ‘iarmhéideanna in-CEBC/iarmhéideanna in-Eurochórais’ i Roinn 2.3 ‘Beartais chuntasaíochta’) agus iarmhéideanna na gcóras coimhdeach nach bhfuil sa limistéar euro atá nasctha le TARGET trí chomhpháirt TARGET-BCE.

Ina theannta sin, áiríodh ann iarmhéideanna a eascraíonn ó idirbhearta iasachta urrús CCEP gan íoc agus ón earnáil phoiblí CCÉP arna ndéanamh le hinstitiúidí creidmheasa nach bhfuil sa limistéar euro. Aistríodh airgead a fuarthas mar chomhthaobhacht chuig cuntais TARGET agus ós rud é gur fhan sé gan infheistiú ag deireadh na bliana, taifeadadh na hidirbhearta sin sa chlár comhardaithe (féach ‘Idirbhearta aisiompaithe’ i Roinn 2.3 ‘Beartais chuntasaíochta’ agus nóta 18 ‘Cláir iasachtaithe urrús’).

Is é atá sa chuid eile den mhír seo iarmhéid a eascraíonn as an gcomhshocrú seasmhach airgeadra cómhalartach le Córas an Chúlchiste Fheidearálaigh. Faoin socrú seo, cuireann Banc Cúlchiste Feidearálaigh Nua-Eabhrac dollair SAM ar fáil do BCE trí idirbhearta babhtála, agus é mar sprioc maoiniú dollar SAM gearrthéarmach a thairiscint do contrapháirtithe an Eurochórais. Idir an dá linn gabhann BCE le hidirbhearta comhuaineacha babhtála le BCNanna sa limistéar euro, a úsáideann na cistí atá ann dá bharr chun tabhairt faoi oibríochtaí dollar SAM chun leachtacht a sholáthar le contrapháirtithe an Eurochórais i bhfoirm idirbheart droim ar ais. De bharr na n-idirbheart comhuaineach babhtála tá iarmhéideanna in-Eurochórais idir BCE agus BCNanna sa limistéar euro. Thairis sin, bíonn éilimh agus dliteanais réamhcheaptha a thaifeadtar i gcuntais lasmuigh den chlár comhardaithe mar thoradh ar na hidirbhearta babhtála a dhéanann BCE le Banc Cúlchiste Feidearálach Nua-Eabhrac agus BCNanna an limistéir euro (féach nóta 21 ‘Babhtáil airgeadraí eachtracha agus réamh-idirbhearta’).

Nóta 11 – Dliteanais do neamhchónaitheoirí de chuid an limistéir euro a ainmnítear in airgeadra eachtrach

Nóta 11.1 – Taiscí, iarmhéideanna agus dliteanais eile

Amhail an 31 Nollaig 2024, ní raibh aon iarmhéid faoin mír sin, agus ag deireadh 2023 bhí dliteanas in airgeadra eachtrach air vis-à-vis cónaitheoir nach bhfuil sa limistéar euro arbh ionann é agus EUR 24 mhilliún, a tháinig chun cinn i gcomhthéacs bhainistiú chúlchistí eachtracha BCE.

Nóta 12 – Dliteanais in-Eurochórais

Nóta 12.1 – Dliteanais comhionann le haistriú cúlchistí eachtracha

Is iad sin na dliteanais do BCNanna an limistéir euro a eascraíonn as aistriú sócmhainní cúlchistí eachtracha chuig BCE nuair a chuaigh na BCNanna sin isteach san Eurochóras. I gcomhréir le hAirteagal 30.2 de Reacht CEBC, socraítear na ranníocaíochtaí sin i gcomhréir le scaireanna BCN i gcaipiteal suibscríofa BCE.

Mar thoradh ar an gcoigeartú cúig bliana ar ualuithe na BCNanna sa scála le haghaidh shuibscríobh chaipiteal BCE an 1 Eanáir 2024, tháinig laghdú ar ualú BCNanna an limistéir euro i gcaipiteal suibscríofa BCE (féach nóta 16 ‘Caipiteal agus cúlchistí’). Mar thoradh air sin, tháinig laghdú EUR 109 milliún ar na dliteanais sin an 1 Eanáir 2024, rud a aisíocadh le BCNanna an limistéir euro dá réir.

Ríomhadh luach saothair na ndliteanas sin in 2024 ar bhonn laethúil ag an ráta úis is déanaí a bhí ar fáil a d’úsáid an tEurochóras ina thairiscintí le haghaidh príomhoibríochtaí athmhaoiniúcháin, arna gcoigeartú chun toradh nialasach ar an gcomhpháirt óir a léiriú (féach nóta 24.3 ‘Luach saothair éileamh BCNanna i leith cúlchistí eachtracha a aistríodh’ agus nóta 34 ‘Athrú ar an ráta úis a úsáidtear le haghaidh luach saothair iarmhéideanna in-Eurochórais’).

Nóta 12.2 – Dliteanais a bhaineann le TARGET (glan)

In 2023 b’ionann an mhír sin den chuid is mó d’iarmhéideanna TARGET de BCNanna sa limistéar euro vis‑à‑vis BCE (féach “Iarmhéideanna laistigh de CEBC/iarmhéideanna laistigh den Eurochóras” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta”).

Bhí an laghdú ar ghlandliteanas TARGET inchurtha go príomha i leith na n-insreafaí airgid mar thoradh ar (i) teacht in aibíocht urrús faoin CCS agus faoin CCÉP, a socraíodh trí chuntais TARGET agus nach ndearnadh ach fritháireamh páirteach orthu leis na hathinfheistíochtaí faoin CCÉP (féach nóta 4 “Urrúis chónaitheoirí an limistéir euro a ainmnítear in euro”); agus (ii) taiscí níos airde arna nglacadh ag BCE ina ról mar ghníomhaire fioscach don Choimisiún Eorpach, a bhaineann le riar ghníomhaíochtaí iasachtaíochta agus iasachtaithe an Aontais (féach nóta 10 ‘Dliteanais do chónaitheoirí nach bhfuil sa limistéar euro a ainmnítear in euro’). Rinneadh tionchar na bhfachtóirí sin a fhritháireamh go páirteach, go príomha leis na heis-sreafaí airgid a d’eascair as speansas úis a íocadh ar ghlandliteanas TARGET BCE (féach nóta 24.5 ‘Glanchostas úis a eascraíonn as iarmhéideanna TARGET atá dlite ó/chuig BCNanna’).

Cé is moite d’iarmhéideanna a eascraíonn as idirbhearta babhtála droim le droim i ndáil le hoibríochtaí soláthair leachtachta dhollar SAM, rinneadh luach saothair suíomhanna TARGET atá i seilbh BCNanna an limistéir euro vis-à-vis BCE in 2024 a ríomh ar bhonn laethúil ag an ráta úis is déanaí atá ar fáil a úsáideann an tEurochóras ina thairiscintí le haghaidh príomhoibríochtaí athmhaoiniúcháin (féach nóta 24.5 ‘Glanchostas úis a eascraíonn as iarmhéideanna TARGET atá dlite ó BCNanna/do BCNanna’ agus nóta 34 ‘Athrú ar an ráta úis a úsáidtear le haghaidh luach saothair iarmhéideanna in-Eurochórais’).

Nóta 12.3 – Dliteanais eile laistigh den Eurochóras (glan)

Amhail an 31 Nollaig 2024 b’ionann an mhír seo agus €40 mhilliún (2023: €40 milliún). Is éard a bhí ann den chuid is mó taiscí ar ghlac BCE leo ina ról mar ghníomhaire fioscach don Choimisiún Eorpach, a bhaineann le riar ghníomhaíochtaí iasachtaíochta agus iasachtaithe an Aontais (féach nóta 22 ‘Riaradh oibríochtaí iasachtaíochta agus iasachtaithe’).

Nóta 13 – Dliteanais eile

Nóta 13.1 – Difríochtaí athluachála ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe

Amhail an 31 Nollaig 2024, ní raibh aon iarmhéid faoin ítim seo. Ag deireadh 2023 bhí sé comhdhéanta go príomha d’athruithe luachála ar idirbhearta babhtála agus réamh-idirbhearta in airgeadra eachtrach a bhí gan íoc ag deireadh na bliana (féach nóta 21 ‘Babhtáil airgeadraí eachtracha agus réamh-idirbhearta’). B’ionann na hathruithe luachála seo agus EUR 68 milliún. Tá siad ann de thoradh comhshó idirbheart den sórt sin isteach ina luachanna coibhéiseacha in euro de réir na rátaí malairte eachtraí a bhí ann ar dháta an chláir chomhardaithe, i gcomparáid leis na luachanna euro atá ann de thoradh chomhshó na n-idirbheart ag meánchostas an airgeadra eachtraigh faoi seach ar an dáta sin (féach “Ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe” agus “Sócmhainní agus dliteanais óir agus airgeadra eachtraigh” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta”).

Nóta 13.2 – Fabhruithe agus ioncam a bhailítear roimh ré

Cuimsítear na nithe seo a leanas leis an mír seo:

Amhail an 31 Nollaig 2024 ba iad an dá phríomh-chomhpháirt den mhír seo ús fabhraithe is iníoctha ar iarmhéideanna TARGET a bhí dlite do BCNanna do mhí na Nollag 2024 (féach nóta 10 ‘Dliteanais do chónaitheoirí nach bhfuil sa limistéar euro agus a ainmnítear in euro’ agus nóta 12.2 ‘Dliteanais a bhaineann le TARGET (glan)’) agus ús fabhraithe is iníoctha le BCNanna sa limistéar euro do 2024 i leith a n-éileamh a bhaineann le cúlchistí eachtracha a aistrítear chuig BCE (féach nóta 12.1 ‘Dliteanais atá coibhéiseach le haistriú cúlchistí eachtracha’). Socraíodh na méideanna sin i mí Eanáir 2025.

Áiríodh sa mhír sin freisin ús fabhraithe a bhí iníoctha i leith taiscí ar ghlac BCE leo ina ról mar ghníomhaire fioscach (féach nóta 9.1 “Rialtas ginearálta”, nóta 10 “Dliteanais do neamhchónaitheoirí de chuid an limistéir euro a ainmnítear in euro’” agus nóta 12.3 “Dliteanais eile laistigh den Eurochóras (glan)”).

Áiríodh sa chuid eile den mhír seo go príomha (i) ús fabhraithe is iníoctha ar iarmhéideanna chórais choimhdeacha an limistéir euro atá nasctha le TARGET trí chomhpháirt TARGET-BCE (féach nóta 9.2 “Dliteanais eile”);

Nóta 13.3 – Ilghnéitheach

An 31 Nollaig 2024 b’ionann an mhír seo agus €1,327 mhilliún (2023: €1,401 milliún). Áiríodh ann iarmhéideanna dar luach €574 mhilliún (2023: €635 mhilliún) maidir le babhtáil agus réamh-idirbhearta in airgeadra eachtrach a bhí gan íoc an 31 Nollaig 2024 (féach nóta 21 “Babhtáil airgeadraí eachtracha agus réamh-idirbhearta”). Tháinig na hiarmhéideanna seo chun cinn ó chomhshó idirbheart dá leithéid ina gcoibhéis euro ag meánchostas an airgeadra faoi seach ar dháta an chláir chomhardaithe, i gcomparáid leis na luachanna euro a ndearnadh taifeadadh orthu ar dtús (féach “Ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta”).

San áireamh sa mhír freisin tá dliteanas léasa dar luach €110 milliún (2023: €117 mhilliún) (féach “Léasanna” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta”).

Ina theannta sin, áiríodh san ítim sin glandliteanas sochair shainithe BCE i leith shochair iarfhostaíochta agus shochair fhadtéarmacha eile a fhoirne,^[56] chomhaltaí an Bhoird Feidhmiúcháin agus chomhaltaí an Bhoird Maoirseachta atá fostaithe ag BCE.

Sochair iarfhostaíochta BCE agus sochair fhadtéarmacha eile

Clár comhardaithe
Ba iad seo a leanas na méideanna a aithníodh faoi ‘Ilghnéitheach’ (dliteanais) sa chlár comhardaithe i leith sochair iarfhostaíochta agus sochair fhadtéarmacha eile:

Luach láithreach na hoibleagáide sochar sainithe vis-à-vis baill foirne de EUR 2,712 milliún in 2024 (2023: €2,458 milliún) in 2021, bhí sochair neamh-mhaoinithe dar luach €293 milliún (2023: €278 mhilliún) maidir le sochair iarfhostaíochta seachas pinsin agus sochair fhadtéarmacha eile. Maidir leis an luach láithreach den oibleagáid sochair shainithe vis-à-vis comhaltaí an Bhoird Feidhmiúcháin agus comhaltaí an Bhoird Maoirseachta dar luach €37 mhilliún (2023: €35 mhilliún), ní bhaineann sé ach le socruithe neamh-mhaoinithe atá i bhfeidhm le haghaidh sochair iarfhostaíochta agus sochair fhadtéarmacha eile.

Tugtar aitheantas don atomhas ar ghlandliteanas sochair shainithe BCE i leith sochair iarfhostaíochta sa Chlár Comhardaithe faoin mír dhliteanais “Cuntais athluachála”. In 2024, b’ionann gnóthachain atomhais faoin mír sin agus EUR 416 mhilliún (2023: €238 milliún) luach na ngnóthachan atomhais faoin mír dhliteanais sin (féach nóta 15 “Cuntais athluachála”).

Athruithe san oibleagáid sochair shainithe, sócmhainní plean agus torthaí atomhais
Bhí na hathruithe i luach reatha na hoibleagáide sochair shainithe mar seo a leanas:

Bhain an costas seirbhíse roimhe seo in 2024 leis na ranníocóirí agus na pinsinéirí reatha agus d’eascair sé as leasú ar na rialacha lena rialaítear pleananna pinsin BCE in 2024, ar dá réir a ailíníonn an méadú bliantúil ar phinsin leis na coigeartuithe tuarastail ginearálta bliantúla d’fhostaithe BCE ó 2026 ar aghaidh.

Tháinig na gnóthachain atomhais ar an oibleagáid sochair shainithe in 2024 chun cinn go príomha mar thoradh ar an méadú ar an ráta lascaine a úsáideadh don luacháil achtúireach ó 3.4 % in 2023 go 3.6 % in 2024 agus ar an athrú ar thoimhdí déimeagrafacha.

Bhí na hathruithe ar luach cóir na sócmhainní plean agus sa cholún sochair shainithe i leith na foirne mar seo a leanas:

Léirigh na gnóthachain atomhais maidir le sócmhainní plean in 2024 gurbh airde an toradh iarbhír ar na haonaid mhaoinithe ná an t-ioncam úis gafa ar shócmhainní plean, rud a bhí bunaithe ar an toimhde ráta lascaine 3.4 %.

Bhí athruithe na dtorthaí atomhais mar seo a leanas:

Cuntas brabúis agus caillteanais
Bhí na méideanna a aithníodh sa chuntas brabúis agus caillteanais mar seo a leanas:

Na méideanna a aithnítear sa chuntas brabúis agus caillteanais le haghaidh an chostais seirbhíse reatha, costas úis ar an oibleagáid agus ioncam úis ar shócmhainní plean, déantar iad a mheas de réir na rátaí a bhí i bhfeidhm an bhliain roimhe sin. Thit an ráta lascaine a úsáideadh don luacháil achtúireach ó 3.9 % in 2022 go 3.4 % in 2023, rud a d’fhág go raibh costas seirbhíse reatha níos airde ann in 2024. Tháinig méadú freisin ar an gcostas úis ar an oibleagáid agus ar ioncam úis ar shócmhainní plean mar gheall ar iarmhéideanna níos airde lena bhfritháirítear tionchar an ráta lascaine níos ísle a úsáidtear.

Aithníodh go hiomlán an costas seirbhíse roimhe seo a d’eascair as an leasú ar na rialacha lena rialaítear pleananna pinsin BCE in 2024 sa chuntas brabúis agus caillteanais don bhliain ina ndearnadh an cinneadh leasúcháin.

Príomhthoimhdí
Agus na luachálacha dá dtagraítear sa nóta seo á n-ullmhú, bhain na hachtúirí neamhspleácha úsáid as toimhdí ar ghlac an Bord Feidhmiúcháin leo chun críocha cuntasaíochta agus nochta. Na príomhthoimhdí a úsáideadh chun an dliteanas a ríomh le haghaidh sochair iarfhostaíochta agus sochair fhadtéarmacha eile, ba mar seo a leanas iad:

Nóta 14 – Forálacha

Nóta 14 – Forálacha eile

Amhail an 31 Nollaig 2024, bhí forálacha riaracháin san ítim sin arbh ionann iad agus EUR 72 mhilliún (2023: €67 milliún).

Nóta 15 – Cuntais athluachála

Sa mhír seo, den chuid is mó, tá iarmhéideanna athluachála a eascraíonn as gnóthachain neamhréadaithe ar shócmhainní, ar dhliteanais agus ar ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe (féach “Sócmhainní agus dliteanais óir agus airgeadra eachtraigh”, “Urrúis”, “Aithint ioncaim” agus “Ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe” i Roinn 2.3 “Beartais chuntasaíochta”). Áirítear ann freisin atomhais ar ghlandliteanas sochair shainithe BCE i leith sochair iarfhostaíochta (féach ‘Sochair iarfhostaíochta BCE agus sochair fhadtéarmacha eile’ i Roinn 2.3 ‘Beartais chuntasaíochta’ agus nóta 13.3 ‘Ilghnéitheach’).

Tháinig méadú ar na cuntais athluachála in 2024 mar gheall go príomha ar an ardú ar phraghas margaidh an óir i dtéarmaí euro. Tháinig méadú freisin ar na cuntais athluachála a bhaineann le hairgeadra eachtrach, go príomha mar gheall ar luachmhéadú dhollar na Stát Aontaithe in aghaidh an euro.

Ba iad seo a leanas na rátaí malairte eachtraí a úsáideadh le haghaidh athluacháil deireadh bliana:

Nóta 16 – Caipiteal agus cúlchistí

Nóta 16.1 – Caipiteal

Athrú ar scála chaipitil BCE
De bhun Airteagal 29 de Reacht CEBC, déantar coigeartú gach 5 bliana ar na hualuithe a shanntar do BCNanna sa scála le haghaidh shuibscríobh chaipiteal BCE.^[57] Rinneadh an cúigiú coigeartú den sórt sin tar éis bhunú BCE an 1 Eanáir 2024.

Caipiteal íoctha BCE
Tháinig laghdú EUR 23 mhilliún ar chaipiteal íoctha BCE an 1 Eanáir 2024. Is é is cúis leis sin an laghdú foriomlán 0.2200 pointe céatadáin in ualú BCNanna an limistéir euro (le síntiúis láníoctha) i gcaipiteal suibscríofa BCE de EUR 10,825 milliún, agus an méadú coibhéiseach ar BCNanna nach bhfuil sa limistéar euro (nach n-íocann ach 3.75 % dá suibscríbhinní).

Léirítear sa tábla seo a leanas na hathruithe ar an scála caipitil, ar an gcaipiteal suibscríofa agus ar an gcaipiteal íoctha:

Rinne BCNanna an limistéir euro a gcion de chaipiteal suibscríofa a íoc ina iomláine.

Ceanglaítear ar BCNanna nach bhfuil sa limistéar euro 3.75 % dá gcaipiteal suibscríofa a íoc mar ranníocaíocht do chostais oibriúcháin BCE. Níl NCBanna nach bhfuil sa limistéar euro i dteideal aon scair de bhrabúis indáilte BCE, ná níl aon dualgas orthu aon chaillteanas de chuid BCE a chumhdach ach an oiread.

Nóta 17 – Caillteanais charntha arna dtabhairt ar aghaidh

Amhail an 31 Nollaig 2024 b’ionann an mhír seo agus €1,266 mhilliún (2023: nialas). Chuimsigh sé caillteanas BCE do 2023, a tugadh ar aghaidh, tar éis cinneadh ón gComhairle Rialaithe, ar chlár comhardaithe BCE chun é a fhritháireamh in aghaidh brabúis amach anseo.

2.5 Ionstraimí lasmuigh den chlár comhardaithe

Nóta 18 – Cláir iasachtaithe urrús

Mar chuid de bhainistíocht chistí dílse BCE, tá comhaontú cláir iasachtaithe urrús i bhfeidhm ag BCE agus de réir an chomhaontaithe, téann institiúid speisialta in idirbhearta iasachtaithe urrús ar son BCE. I gcomhréir le cinntí na Comhairle Rialaithe, chuir BCE urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta ar fáil le haghaidh iasachtaithe freisin.^[58]

Ag brath ar an gcomhthaobhacht a fhaightear, déantar oibríochtaí um iasachtú urrús a thaifeadadh in (i) cuntais lasmuigh den chlár comhardaithe, nuair a dhéantar iad in aghaidh comhthaobhachta urrús; nó (ii) cuntais ar an gclár comhardaithe, nuair a dhéantar iad in aghaidh airgead tirim atá fós gan infheistiú ag deireadh na bliana (féach nóta 8 ‘Dliteanais eile d’institiúidí creidmheasa an limistéir euro a ainmnítear in euro’ agus nóta 10 ‘Dliteanais do chónaitheoirí nach bhfuil sa limistéar euro a ainmnítear in euro’).

Ba mar seo a leanas margadhluach na n-urrús a tugadh ar iasacht agus na comhthaobhachta comhfhreagraí:

Nóta 19 – Todhchaíochtaí ráta úis

Bhí na hidirbhearta seo a leanas, a aistríodh ag rátaí malairte eachtraí deireadh bliana, gan íoc ag deireadh na bliana:

Rinneadh na hidirbhearta seo i gcomhthéacs bhainistíocht chúlchistí eachtracha BCE.

Nóta 20 – Réamh-idirbhearta in urrúis

Amhail an 31 Nollaig 2024, ní raibh aon réamh-idirbhearta in urrúis gan íoc. Ag deireadh 2023, os a choinne sin, bhí réamhcheannaigh agus réamhdhíolacháin urrús, dar luach EUR 45 mhilliún an ceann, arna n-aistriú ag rátaí malairte eachtraí ag deireadh na bliana, fós gan íoc:

Rinneadh na hidirbhearta seo i gcomhthéacs bhainistíocht chúlchistí eachtracha BCE.

Nóta 21 – Babhtáil airgeadraí eachtracha agus réamh-idirbheart

Cúlchistí eachtracha a bhainistiú
Rinneadh babhtáil airgeadraí eachtracha agus réamh‑idirbhearta a riar i gcomhthéacs cúlchistí eachtracha BCE a bhainistiú. Bhí na héilimh agus na dliteanais seo a leanas a d’eascair as na hidirbhearta sin, arna n-aistriú ag rátaí malairte eachtraí deireadh bliana, gan íoc ag deireadh na bliana:

Línte babhtála a chruthaíonn leachtacht
Tá BCE mar chuid de líonra líne babhtála de bhainc cheannais agus tá socruithe babhtála cómhalartacha i bhfeidhm aige le Banc Cheanada, Banc Shasana, Banc na Seapáine, an Córas Cúlchiste Feidearálach agus Banc Náisiúnta na hEilvéise. Tá líne babhtála cómhalartaí aige freisin le Daonbhanc na Síne. Cumasaíonn na línte babhtála sin soláthar (i) leachtachta in aon airgeadra de chuid na mbanc ceannais thuasluaite chuig bainc sa limistéar euro nó (ii) leachtachta euro chuig institiúidí airgeadais i ndlínsí na mbanc ceannais thuasluaite. Thairis sin, tá comhaontuithe babhtála i bhfeidhm freisin le Danmarks Nationalbank agus Sveriges Riksbank chun leachtacht euro a sholáthar d’institiúidí airgeadais ina ndlínsí. Is é is aidhm do na socruithe thuas teannas i margaí cistiúcháin idirnáisiúnta a mhaolú agus na rioscaí a bhaineann le lúba aischothaithe díobhálacha a íoslaghdú.^[59]

Éilimh agus dliteanais atá ainmnithe i ndollar na Stát Aontaithe a bhfuil dáta aibíochta acu in 2025, tháinig siad chun cinn i ndáil le leachtacht dhollar na Stát Aontaithe a sholáthar do chontrapháirtithe an Eurochórais (féach nóta 10 “Dliteanais do neamhchónaitheoirí de chuid an limistéir euro a ainmnítear in euro”).

Nóta 22 – Riar oibríochtaí iasachtaíochta agus iasachtaithe

In 2024, lean BCE de bheith freagrach as riar cuntas agus próiseáil íocaíochtaí a bhaineann le hoibríochtaí iasachtaíochta agus iasachtaithe an Aontais faoin tsaoráid cúnaimh airgeadais mheántéarmaigh, faoin Sásra Cobhsaíochta Airgeadais Eorpach, agus as an gcomhaontú saoráide iasachta don Ghréig.

Mar fhreagairt ar phaindéim COVID-19, dheonaigh an tAontas iasachtaí do na Ballstáit faoina ionstraim le haghaidh tacaíocht shealadach chun rioscaí dífhostaíochta a mhaolú i gcás éigeandála (SURE). Tháinig deireadh le hinfhaighteacht na hionstraime sin an 31 Nollaig 2022, ach bannaí d’aibíocht idir 5 bliana agus 30 bliain ar fhad a bhí sna heisiúintí lena mbaineann.

Lean an tAontas in 2024 de bheith ag soláthar maoiniú do na Ballstáit i bhfoirm tacaíochta airgeadais neamh-inaisíoctha agus tacaíochta iasachta faoin gclár Next Generation EU (NGEU), a bunaíodh chun tacú leis an téarnamh eacnamaíoch san Aontas, agus chun aistriú glas agus digiteach gheilleagar an Aontais a éascú an tráth céanna. In 2024 chuir an tAontas tacaíocht ar fáil freisin don Úcráin, i bhfoirm iasachtaí faoin Rialachán nua maidir le Saoráid na hÚcráine lena n-áirítear maoiniú eisceachtúil idirlinne, agus do Phoblacht Arabach na hÉigipte i bhfoirm cúnamh macrairgeadais gearrthéarmach. Thacaigh BCE leis an gCoimisiún Eorpach chun na hoibríochtaí a bhaineann leis na hionstraimí sin a riar.

Thairis sin, gníomhaíonn BCE mar ghníomhaire íocaíochta don Choimisiún Eorpach i ndáil lena Sheirbhís Eisiúna nua de chuid an Aontais, a seoladh i mí Eanáir 2024.

In 2024 phróiseáil BCE íocaíochtaí a bhain leis na hoibríochtaí thuasluaite go léir.

Nóta 23 – Dliteanais theagmhasacha ó chásanna dlí atá ar feitheamh

Comhdaíodh cásanna dlí i gcoinne BCE maidir lena fheidhmeanna maoirseachta a fheidhmiú ar Banca Carige S.p.A. (Banca Carige). I gceann amháin de na himeachtaí sibhialta sin, lorgaíonn scairshealbhóirí Banca Carige cúiteamh airgeadais ó BCE as an díobháil a líomhnaítear a rinneadh mar thoradh ar ghníomhaíochtaí éagsúla de chuid BCE a bhaineann le feidhmiú a fheidhmeanna maoirseachta i leith Banca Carige agus arb éard atá iontu cásanna líomhnaithe neamhghníomhaíochta agus gníomhaíochtaí díobhálacha araon. Bhuaigh BCE ceann amháin den dá chás sin ag an gcéad chéim; rinne an contrapháirtí achomharc i gcoinne bhreithiúnas ábhartha na Cúirte Ginearálta agus tá sé ar feitheamh faoi láthair os comhair na Cúirte Breithiúnais. Tá an cás dlí eile fós ar feitheamh os comhair na Cúirte Ginearálta. Cinnfear na cásanna sin agus toradh deiridh cásanna gaolmhara eile, i measc tosca eile, á chur san áireamh. I gceann amháin acu, mheas Cúirt Ghinearálta an Aontais Eorpaigh, lena breithiúnas an 12 Deireadh Fómhair 2022, nach raibh bunús dlí iomchuí le dlí na hIodáile ag cinneadh BCE Banca Carige a chur faoi riarachán sealadach. Dá réir sin, neamhnigh an Chúirt Ghinearálta cinneadh BCE Banca Carige a chur faoi riarachán sealadach chomh maith leis an gcéad síneadh ar ré an riaracháin shealadaigh in 2019. Rinne BCE achomharc i gcoinne bhreithiúnas na Cúirte Ginearálta os comhair Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh, áfach, agus d’fhéadfadh an Chúirt an breithiúnas sin a chur ar ceal fós. Thairis sin, tá dhá chinneadh eile de chuid BCE lena gcuirtear síneadh leis an riarachán sealadach á gconspóid faoi láthair i gcaingean le haghaidh neamhniú, atá fós ar feitheamh.

2.6 Nótaí ar an gcuntas brabúis agus caillteanais

Nóta 24 — Glanioncam/(speansas) úis

Nóta 24.1 – Glanioncam úis ar chúlchistí eachtracha

Taispeántar thíos an glanioncam úis nó an glanchostas úis ar chúlchistí eachtracha BCE, arna miondealú de réir chineál na hionstraime:

Seo a leanas an glanioncam úis nó an glanchostas úis ar chúlchistí eachtracha BCE, arna miondealú de réir airgeadra eachtraigh:

Nóta 24.2 – Ioncam úis a eascraíonn as na héilimh a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras

In 2024 b’ionann an t-ioncam úis a bhaineann le sciar 8 % BCE de luach iomlán nótaí bainc euro atá i gcúrsaíocht (féach ‘Nótaí bainc i gcúrsaíocht’ i Roinn 2.3 ‘Beartais chuntasaíochta’ agus nóta 5.1 ‘Éilimh a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras’) agus EUR 5,232 milliún (2023: €4,817 milliún). D’eascair an méadú as an meánráta níos airde ar na príomhoibríochtaí athmhaoiniúcháin i gcomparáid leis an mbliain roimhe sin (2024: 4.1 %, 2023: 3.8 %).

Nóta 24.3 – Íocaíocht éilimh BCNanna maidir le cúlchistí eachtracha a aistríodh

In 2024 b’ionann an costas luacha saothair a eascraíonn as éilimh BCNanna sa limistéar euro i leith na gcúlchistí eachtracha a aistríodh chuig BCE (féach nóta 12.1 ‘Dliteanais atá coibhéiseach le haistriú cúlchistí eachtracha’) agus EUR 1,448 milliún (2023: €1,335 milliún). D’eascair an méadú as an meánráta níos airde ar na príomhoibríochtaí athmhaoiniúcháin i gcomparáid leis an mbliain roimhe sin (2024: 4.1 %, 2023: 3.8 %).

Nóta 24.4 – Glanioncam úis ar urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta

Is mar seo a leanas a bhí an glanioncam úis ar urrúis arna sealbhú chun críocha beartais airgeadaíochta:

Nóta 24.5 – Glanchostas úis a eascraíonn as iarmhéideanna TARGET atá dlite ó BCNanna nó do BCNanna

Seo a leanas an t-ioncam úis nó an speansas úis a d’eascair as iarmhéideanna TARGET a bhí dlite ó BCNanna nó do BCNanna:

D’eascair an méadú go príomha as an meánráta níos airde ar na príomhoibríochtaí athmhaoiniúcháin (2024: 4.1 %, 2023: 3.8 %).

Nóta 25 – Gnóthachain/caillteanais réadaithe a eascraíonn as oibríochtaí airgeadais

Seo a leanas gnóthachain agus caillteanais réadaithe a d’eascair as oibríochtaí airgeadais:

Áirítear le glanchaillteanais praghsanna réadaithe gnóthachain agus caillteanais réadaithe ar urrúis agus todhchaíochtaí ráta úis. Na glanchaillteanais praghais réadaithe in 2024, tháinig siad chun cinn go príomha ón gcur chuige cuntasaíochta d’amúchadh préimhe agus lascaine a bhain le haisíocaíochtaí urrús a shealbhaítear in CCUSB.^[60] Rinneadh na glanchaillteanais phraghais réadaithe a fhritháireamh go páirteach le ghlanghnóthachain réadaithe sa ráta malairte, a tháinig chun cinn den chuid is mó mar thoradh ar dhíluacháil praghsanna ag deireadh na bliana ar roinnt urrús i ndollar SAM.

Léirítear sa tábla seo a leanas na gnóthachain agus caillteanais réadaithe a eascraíonn as oibríochtaí airgeadais, arna miondealú de réir airgeadra agus ráithe:

Nóta 26 – Díluacháil ar shócmhainní airgeadais agus ar shuíomhanna airgeadais

Mar seo a leanas a bhí na díluachálacha ar shócmhainní agus staideanna airgeadais:

Tháinig laghdú ar mhargadhluach roinnt urrús, a shealbhaítear go príomha i bpunann dhollar na Stát Aontaithe, in éineacht le méadú ar na torthaí comhfhreagracha i dtreo dheireadh 2024. Bhí caillteanais praghsanna neamhréadaithe ag deireadh na bliana mar thoradh air sin.

Tháinig na caillteanais ráta malairte neamhréadaithe chun cinn mar gheall ar dhíluacháil mheánchostas éadála shealúchas BCE de yen na Seapáine go dtí ráta malairte dheireadh na bliana 2024. Léiríonn sé seo dímheas yen na Seapáine i gcoinne an euro ó rinneadh na ceannacháin.

Nóta 27 – Glanioncam/glanspeansas ó tháillí agus ó choimisiúin

Táillí maoirseachta go príomha atá in ioncam faoin mír seo. Táillí cumhdaigh is mó atá i gceist leis na speansais.

Ioncam agus speansas a bhaineann le cúraimí maoirseachta
Ioncam ó tháillí maoirseachta go príomha atá san ioncam a bhaineann le maoirseacht baincéireachta. Gearrann BCE táillí ar eintitis mhaoirsithe chun caiteachas a thabhaítear i ndéanamh a chúraimí maoirseachta a aisghabháil. Bunaithe ar speansais bhliantúla iarbhír BCE arna dtabhú i gcomhlíonadh a chúraimí maoirseachta baincéireachta, ba é €681 mhilliún an t-ioncam ó tháillí maoirseachta le haghaidh 2024 (2023: €654 milliún).

Chun méid na dtáillí maoirseachta atá le tobhach a chinneadh, déantar an caiteachas bliantúil iarbhír a choigeartú do mhéideanna a aisíocadh le bainc aonair/a fuarthas uathu le haghaidh tréimhsí táillí roimhe sin agus coigeartuithe eile, lena n‑áirítear ús a fuarthas ar íocaíochtaí déanacha.^[61] Agus coigeartú a chomhfhreagraíonn don ús a fuarthas ar íocaíochtaí déanacha chomh maith le glan-aisíocaíochtaí le bainc aonair ar feadh tréimhsí táillí roimhe seo á gcur san áireamh, is ionann na táillí maoirseachta bliantúla a ghearrfar ar na heintitis faoi mhaoirseacht don tréimhse táille 2024 agus méid beagnach comhionann leis na speansais bhliantúla iarbhír €681 mhilliún^[62] (féach nóta 6.4 “Fabhruithe agus speansais réamhíoctha”). Déanfar na táillí maoirseachta aonair a shonrascadh sa dara ráithe de 2025.^[63]

Tá BCE i dteideal freisin pionóis riaracháin a fhorchur ar eintitis faoi mhaoirseacht as dlí baincéireachta an Aontais is infheidhme maidir le ceanglais stuamachta (lena n‑áirítear cinntí maoirseachta BCE) a neamhchomhlíonadh. Ní dhéantar an t‑ioncam gaolmhar a mheas i ríomh táillí maoirseachta bliantúla, ná ní aisíoctar na pionóis sin i gcás ina ndéanfar cinntí smachtbhannaí roimhe sin a leasú nó a neamhniú. Ina ionad sin, déantar na suimeanna lena mbaineann a thaifeadadh i gcuntas brabúis agus caillteanais BCE. B’ionann an t-ioncam a eascraíonn as pionóis ar eintitis faoi mhaoirseacht agus €16 milliún in 2024 (2023: €18 milliún).

Mar sin, mar seo a leanas a bhí ioncam BCE ó thascanna maoirseachta:

Speansais a bhaineann le maoirseacht ar bhaincéireacht ón maoirseacht dhíreach ar eintitis shuntasacha, an fhormhaoirseacht ar mhaoirseacht eintitis a bhfuil suntas níos lú ag baint leo agus déanamh tascanna cothrománacha agus seirbhísí speisialaithe. Is é atá iontu ná speansais dhíreacha de chuid fheidhm maoirseachta BCE agus na speansais ábhartha a eascraíonn as réimsí tacaíochta a theastaíonn chun freagrachtaí maoirseachta BCE a chomhlíonadh, a sheasann dá gcuid seirbhísí maidir le háitribh agus aiseanna; acmhainní daonna; teicneolaíocht faisnéise (TF); dlí, iniúchóireacht agus riarachán; cumarsáid agus aistriúchán; chomh maith le gníomhaíochtaí eile.

B’ionann na speansais iarbhír a bhaineann le cúraimí maoirseachta BCE, a aisghabhtar trí na táillí maoirseachta bliantúla le haghaidh 2024 agus €681 milliún (2023: €654 milliún). I dteannta thionchar an bhoilscithe, chuir diansaothrú na dtionscnamh maoirseachta, mar aon le costais níos airde a bhaineann le forbairtí leanúnacha agus feabhsuithe ar chórais TF atá tiomnaithe do mhaoirseacht baincéireachta, leis an méadú foriomlán ar na speansais sin.

Nóta 28 – Ioncam ó ionstraimí cothromais agus ó leasanna rannpháirteacha

Léirítear an díbhinn €1 mhilliún in 2024 (2023: EUR 1 mhilliún) faighte ar na scaireanna sa BIS atá i seilbh BCE (féach nóta 6.2 “Sócmhainní airgeadais eile”) faoin ítim seo.

Nóta 29 – Ioncam eile

Bhí ioncam ilghnéitheach eile cothrom le EUR 119 milliún in 2024 (2023: €72 milliún). D’eascair an t-iomlán go príomha as ranníocaíochtaí BCNanna rannpháirteacha le costais arna dtabhú ag BCE i ndáil le tionscadail agus seirbhísí CEBC atá i bhfeidhm.

Nóta 30 – Costais foirne

Mar seo a leanas a bhí na costais foirne:

B’ionann meánlíon na bhfostaithe, arna léiriú i gcoibhéis lánaimseartha (FTEnna),^[64] agus 4,297 (2023: 4,222), lena n-áirítear 386 (2023: 380) a bhí mar bhainisteoirí.

D’eascair costais níos airde le haghaidh sochair iarfhostaíochta as leasú ar na rialacha lena rialaítear pleananna pinsin BCE in 2024. I gcomhréir le rialacha cuntasaíochta ábhartha BCE maidir le pinsin, aithníodh an costas seirbhíse roimhe seo a d’eascair as an leasú seo go hiomlán sa chuntas brabúis agus caillteanais do 2024 nuair a rinneadh an cinneadh (féach nóta 13.3 ‘Ilghnéitheach’). Tháinig méadú ar thuarastail agus ar liúntais i gcomhréir leis an meánlíon foirne níos airde atá beartaithe agus atá fostaithe ag BCE agus leis na coigeartuithe tuarastail rialta.

Luach saothair na mBord Feidhmiúcháin agus Maoirseachta
Faigheann comhaltaí an Bhoird Feidhmiúcháin agus comhaltaí an Bhoird Maoirseachta a fhostaíonn BCE tuarastal bunúsach agus liúntas cónaithe. I gcás an Uachtaráin, cuirtear áit chónaithe ar fáil in ionad liúntais chónaithe. Faigheann comhaltaí an Bhoird Feidhmiúcháin agus Cathaoirleach an Bhoird Maoirseachta liúntas ionadaíochta chomh maith. Ag brath ar na Coinníollacha Fostaíochta d’Fhoireann an Bhainc Ceannais Eorpaigh, d’fhéadfadh baill an dá bhord a bheith i dteideal liúntais teaghlaigh, leanaí, oideachais agus eile, ag brath ar a gcúinsí ar leith. Tá na tuarastail faoi réir cánach ar leas an Aontais Eorpaigh, chomh maith le hasbhaintí i dtaca le ranníocaíochtaí chuig na scéimeanna pinsin, leighis, cúraim fhadtéarmaigh agus árachais timpistí. Níl liúntais faoi réir cánach agus ní féidir pinsean a éileamh uathu.

In 2024 ba iad seo a leanas buntuarastail chomhaltaí an Bhoird Feidhmiúcháin agus chomhaltaí an Bhoird Maoirseachta a bhí fostaithe ag BCE (i.e. gan ionadaithe maoirseoirí náisiúnta a áireamh):^[65]

B’ionann na liúntais iomlána a íocadh le comhaltaí an dá bhord agus ranníocaíochtaí BCE i dtreo scéimeanna leighis, cúraim fhadtéarmaigh agus árachais timpistí ar a son agus €1,254,013 (2023: €1,169,703) sa bhliain 2021.

D’fhéadfaí íocaíochtaí idirthréimhseacha a íoc le hiarchomhaltaí de chuid an dá bhord le haghaidh tréimhse theoranta tar éis dheireadh a dtéarmaí oifige. B’ionann na híocaíochtaí d’iar-chomhaltaí an dá bhord, na liúntais ghaolmhara agus ranníocaíochtaí BCE i dtreo scéimeanna leighis, cúraim fhadtéarmaigh agus árachais timpistí ar a son agus €552,772 in 2024 (2023: €365,864) sa bhliain 2021. Tharla an méadú sin mar gheall ar líon níos mó iarchomhaltaí boird a fuair na híocaíochtaí sin in 2024 ná mar a bhí in 2023.

B’ionann na híocaíochtaí a bhain le pinsin, lena n-áirítear liúntais iarfhostaíochta, agus na ranníocaíochtaí chuig scéimeanna leighis, cúraim fhadtéarmaigh, agus árachais timpistí le haghaidh iarchomhaltaí boird agus a gcleithiúnach agus €2,185,215 (2023: €2,670,313).^[66] In 2024 áiríodh sa mhéid sin íocaíocht chnapshuime le hiarchomhalta boird amháin ar imeacht dó, agus in 2023 áiríodh ann íocaíocht chnapshuime le hiarchomhalta boird ar scor dó. Rinneadh na híocaíochtaí seo in ionad íocaíochtaí pinsin sa todhchaí.

Nóta 31 – Speansas riaracháin

Mar seo a leanas a bhí na speansais riaracháin:

Tharla an méadú ar chostais riaracháin in 2024 go príomha mar gheall ar (i) caiteachas TF níos airde i ndáil leis an gclaochlú digiteach (‘costais a bhaineann le TF’); agus (ii) ranníocaíocht BCE le leathnú saoráidí feighlíochta leanaí ag Scoil Eorpach Frankfurt (‘Speansais a bhaineann le foireann’). Lean boilsciú de dhifear a dhéanamh do speansais éagsúla arna dtaifeadadh faoin ítim seo.

Nóta 32 – Seirbhísí táirgthe nótaí bainc

In 2024 b’ionann an speansas sin agus €9 milliún (2023: €9 milliún). D’eascair an t-iomlán den chuid is mó as iompar trasteorann nótaí bainc euro idir saothair chlódóireachta nótaí bainc agus BCNanna, chun nótaí bainc nua a sheachadadh, agus idir BCNanna, chun ganntanais le stoic bharrachais a chúiteamh. Glacann BCE na costais seo go lárnach.

Nóta 33 — Forálacha maidir le haistriú (chuig)/ó fhorálacha maidir le riosca

In 2023 is éard a bhí sa mhír sin scaoileadh iomlán na forála le haghaidh rioscaí airgeadais de EUR 6,620 milliún chun caillteanais a eascraíonn as neamhchosaintí ar rioscaí airgeadais a chumhdach i bpáirt (féach ‘Soláthar do rioscaí airgeadais’ i Roinn 2.3 ‘Beartais chuntasaíochta’). Mar thoradh air sin, bhí an fhoráil sin ag nialas an 31 Nollaig 2023. Níor tharla aon aistriú in 2024.

2.7 Teagmhais iarchláir chomhardaithe

Nóta 34 — Athrú ar an ráta úis a úsáidtear le haghaidh luach saothair iarmhéideanna in-Eurochórais

An 13 Márta 2024, chinn an Chomhairle Rialaithe tacar prionsabal a threoródh cur chun feidhme an bheartais airgeadaíochta amach anseo agus, i measc príomhpharaiméadar eile, a leanfadh sí de sheasamh an bheartais airgeadaíochta a stiúradh tríd an ráta saoráide taisce.^[67] Sa chomhthéacs céanna, chinn an Chomhairle Rialaithe, ón 1 Eanáir 2025, go mbeadh an ráta saoráide taisce mar bhonn le haghaidh luach saothair (i) iarmhéideanna TARGET atá dlite ó BCNanna sa limistéar euro nó chucu, (ii) éilimh a bhaineann le leithdháileadh nótaí bainc euro laistigh den Eurochóras, agus (iii) dliteanais atá coibhéiseach le haistriú cúlchistí eachtracha.

2.8 Ráitis airgeadais 2020-24

Clár comhardaithe

Cuntas brabúis agus caillteanais