ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 12 Σεπτεμβρίου 2024

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων – το επιτόκιο μέσω του οποίου δίνουμε την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής – κατά 25 μονάδες βάσης. Σύμφωνα με την επικαιροποιημένη αξιολόγησή μας όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική, κρίνεται τώρα ενδεδειγμένο να κάνουμε ένα ακόμη βήμα προς τον μετριασμό του βαθμού συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής.

Τα πρόσφατα εισερχόμενα στοιχεία για τον πληθωρισμό συμβαδίζουν σε γενικές γραμμές με τις προσδοκίες και οι τελευταίες προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ επιβεβαιώνουν τις προηγούμενες προοπτικές για τον πληθωρισμό. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,5% το 2024, 2,2% το 2025 και 1,9% το 2026, όπως και στις προβολές του Ιουνίου. Ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί πάλι προς το τέλος του τρέχοντος έτους, εν μέρει λόγω του ότι οι προηγούμενες απότομες μειώσεις των τιμών της ενέργειας δεν θα περιλαμβάνονται πλέον στους ετήσιους ρυθμούς. Στη συνέχεια ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί σε επίπεδο που συγκλίνει προς τον στόχο μας κατά το β΄ εξάμηνο του επόμενου έτους. Όσον αφορά τον πυρήνα του πληθωρισμού, οι προβολές για το 2024 και το 2025 έχουν αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα πάνω, καθώς ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών είναι υψηλότερος από ό,τι αναμενόταν. Ταυτόχρονα, οι εμπειρογνώμονες συνεχίζουν να αναμένουν ταχεία μείωση του πυρήνα του πληθωρισμού, από 2,9% φέτος σε 2,3% το 2025 και 2,0% το 2026.

Ο εγχώριος πληθωρισμός παραμένει υψηλός, καθώς οι μισθοί εξακολουθούν να σημειώνουν άνοδο με αυξημένο ρυθμό. Ωστόσο, οι πιέσεις από την πλευρά του κόστους εργασίας μετριάζονται και τα κέρδη αντισταθμίζουν εν μέρει την επίδραση των υψηλότερων μισθών στον πληθωρισμό. Οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν περιοριστικές και η οικονομική δραστηριότητα εξακολουθεί να είναι συγκρατημένη, αντανακλώντας την υποτονικότητα της ιδιωτικής κατανάλωσης και των ιδιωτικών επενδύσεων. Οι εμπειρογνώμονες προβλέπουν ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 0,8% το 2024, ο οποίος θα αυξηθεί σε 1,3% το 2025 και 1,5% το 2026. Πρόκειται για ελαφρά προς τα κάτω αναθεώρηση σε σύγκριση με τις προβολές του Ιουνίου, η οποία οφείλεται κυρίως στη μικρότερη συμβολή της εγχώριας ζήτησης τα επόμενα τρίμηνα.

Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Θα διατηρήσουμε τα επιτόκια πολιτικής επαρκώς περιοριστικά για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και να λαμβάνουμε αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης έκτασης και διάρκειας της συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων.

Οι αποφάσεις που λάβαμε σήμερα παρουσιάζονται σε δελτίο Τύπου διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο μας. Όπως ανακοινώθηκε στις 13 Μαρτίου 2024, ορισμένες αλλαγές στο λειτουργικό πλαίσιο για την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής θα τεθούν σε ισχύ από τις 18 Σεπτεμβρίου. Πιο συγκεκριμένα, η διαφορά μεταξύ του επιτοκίου των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και του επιτοκίου της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα οριστεί στις 15 μονάδες βάσης. Η διαφορά μεταξύ του επιτοκίου οριακής χρηματοδότησης και του επιτοκίου των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης θα παραμείνει αμετάβλητη στις 25 μονάδες βάσης.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας ήταν 0,2% το β΄ τρίμηνο έπειτα από 0,3% το α΄ τρίμηνο, χαμηλότερος δηλαδή από ό,τι προβλεπόταν στις τελευταίες προβολές εμπειρογνωμόνων. Η ανάπτυξη προήλθε κυρίως από τις καθαρές εξαγωγές και τις κρατικές δαπάνες. Η ιδιωτική εγχώρια ζήτηση εξασθένησε, καθώς τα νοικοκυριά κατανάλωσαν λιγότερο, οι επιχειρήσεις μείωσαν τις επενδύσεις τους και οι επενδύσεις σε κατοικίες σημείωσαν πτώση. Ενώ οι υπηρεσίες στήριξαν την ανάπτυξη, η συνεισφορά του βιομηχανικού και του κατασκευαστικού τομέα ήταν αρνητική. Σύμφωνα με δείκτες ερευνών, η ανάκαμψη συνεχίζει να έρχεται αντιμέτωπη με ορισμένους αντίξοους παράγοντες.

Αναμένουμε ότι η ανάκαμψη θα ενισχυθεί με την πάροδο του χρόνου, καθώς η άνοδος των πραγματικών εισοδημάτων θα επιτρέψει στα νοικοκυριά να καταναλώνουν περισσότερο. Η σταδιακή εξασθένηση της επίδρασης της συσταλτικής νομισματικής πολιτικής αναμένεται να στηρίξει την κατανάλωση και τις επενδύσεις. Οι εξαγωγές αναμένεται επίσης να συνεχίσουν να συμβάλλουν στην ανάκαμψη καθώς θα αυξάνεται η παγκόσμια ζήτηση.

Η αγορά εργασίας εξακολουθεί να είναι ανθεκτική. Το ποσοστό ανεργίας έμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητο τον Ιούλιο, σε 6,4%. Ταυτόχρονα, ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης επιβραδύνθηκε σε 0,2% το β΄ τρίμηνο, από 0,3% το α΄ τρίμηνο. Σύμφωνα με πρόσφατους δείκτες ερευνών, η ζήτηση εργατικού δυναμικού μετριάστηκε περαιτέρω και το ποσοστό κενών θέσεων εργασίας υποχώρησε σε επίπεδο πλησιέστερο στα επίπεδα που καταγράφονταν πριν από την πανδημία.

Οι δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, πράγμα που θα μπορούσε να συμβάλει στην αύξηση του αναπτυξιακού δυναμικού και στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα. Η έκθεση του Mario Draghi για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και η έκθεση του Enrico Letta για την ενδυνάμωση της Ενιαίας Αγοράς υπογραμμίζουν την έντονη ανάγκη για μεταρρυθμίσεις και παρέχουν συγκεκριμένες προτάσεις προς αυτόν τον σκοπό. Η πλήρης, με διαφάνεια και χωρίς καθυστέρηση εφαρμογή του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα βοηθήσει τις κυβερνήσεις να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τους λόγους του χρέους σε διαρκή βάση. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει τώρα να κάνουν μια δυναμική αρχή προς αυτήν την κατεύθυνση στα μεσοπρόθεσμα σχέδιά τους για τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές.

Πληθωρισμός

Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός υποχώρησε σε 2,2% τον Αύγουστο, από 2,6% τον Ιούλιο. Οι τιμές της ενέργειας μειώθηκαν με ετήσιο ρυθμό 3,0%, έπειτα από αύξηση 1,2% τον προηγούμενο μήνα. Ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής αυξήθηκε ελαφρώς, σε 2,4% τον Αύγουστο. Ο πληθωρισμός των τιμών των αγαθών και ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών κινήθηκαν προς αντίθετες κατευθύνσεις. Ο πληθωρισμός των τιμών των αγαθών υποχώρησε σε 0,4%, από 0,7% τον Ιούλιο, ενώ ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών αυξήθηκε, σε 4,2% από 4,0%.

Οι περισσότεροι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού παρέμειναν σε γενικές γραμμές αμετάβλητοι τον Ιούλιο. Ο εγχώριος πληθωρισμός υποχώρησε ελαφρώς μόνο, σε 4,4% από 4,5% τον Ιούνιο, με ισχυρές πιέσεις στις τιμές προερχόμενες κυρίως από τους μισθούς. Ο ρυθμός αύξησης των συμβατικών αποδοχών θα παραμείνει υψηλός και ευμετάβλητος κατά τους υπόλοιπους μήνες του έτους, δεδομένου του σημαντικού ρόλου των εφάπαξ πληρωμών σε ορισμένες χώρες και της κλιμακωτής φύσης των αναπροσαρμογών των μισθών. Ταυτόχρονα, ο συνολικός ρυθμός ανόδου του κόστους εργασίας μετριάζεται. Ο ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο επιβραδύνθηκε περαιτέρω σε 4,3% το β΄ τρίμηνο –πρόκειται για την τέταρτη συνεχόμενη επιβράδυνση– και σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ θα επιβραδυνθεί σημαντικά και πάλι το επόμενο έτος. Παρά την υποτονική παραγωγικότητα, το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αυξήθηκε με λιγότερο έντονο ρυθμό το β΄ τρίμηνο, κατά 4,6%, έπειτα από 5,2% το α΄ τρίμηνο. Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν ότι το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα συνεχίσει να υποχωρεί στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής λόγω του χαμηλότερου ρυθμού αύξησης των μισθών και της ανάκαμψης της παραγωγικότητας. Τέλος, τα κέρδη συνεχίζουν να αντισταθμίζουν εν μέρει τις πληθωριστικές επιδράσεις του υψηλότερου κόστους εργασίας.

Η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού αναμένεται να στηριχθεί από την υποχώρηση των πιέσεων από την πλευρά του κόστους εργασίας και το γεγονός ότι η προηγούμενη συσταλτική μεταβολή της νομισματικής πολιτικής μετακυλίεται σταδιακά στις τιμές καταναλωτή. Οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται γύρω στο 2% και οι δείκτες που βασίζονται στις αγορές υποχώρησαν προσεγγίζοντας αυτό το επίπεδο μετά από τη συνεδρίασή μας του Ιουλίου.

Αξιολόγηση κινδύνων

Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη εξακολουθούν να είναι καθοδικοί. Η χαμηλότερη ζήτηση για εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ εξαιτίας, για παράδειγμα, μιας υποτονικότερης παγκόσμιας οικονομίας ή μιας κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων μεταξύ των σημαντικών οικονομιών θα επηρέαζε ανασταλτικά την ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή αποτελούν σημαντικές πηγές γεωπολιτικού κινδύνου. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για το μέλλον και να διαταραχθεί το παγκόσμιο εμπόριο. Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να είναι χαμηλότερη εάν οι επιδράσεις της συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής που εκδηλώνονται με χρονική υστέρηση αποδειχθούν εντονότερες από ό,τι αναμένεται. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη εάν ο πληθωρισμός υποχωρήσει πιο γρήγορα από ό,τι αναμένεται και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης και των πραγματικών εισοδημάτων επιφέρει υψηλότερες δαπάνες από ό,τι προβλέπεται ή εάν η παγκόσμια οικονομία αναπτυχθεί με εντονότερο ρυθμό από ό,τι αναμένεται.

Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να διαμορφωθεί σε υψηλότερο επίπεδο από ό,τι προβλέπεται εάν οι μισθοί ή τα κέρδη αυξηθούν περισσότερο από ό,τι αναμένεται. Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό απορρέουν επίσης από τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών προς τα πάνω σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο. Επιπλέον, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, και η εξελισσόμενη κλιματική κρίση γενικότερα, θα μπορούσαν να δώσουν ανοδική ώθηση στις τιμές των ειδών διατροφής. Αντιθέτως, ο πληθωρισμός μπορεί να διαμορφωθεί σε απροσδόκητα χαμηλά επίπεδα εάν η νομισματική πολιτική περιορίσει τη ζήτηση περισσότερο από ό,τι αναμένεται ή εάν το οικονομικό περιβάλλον στον υπόλοιπο κόσμο επιδεινωθεί απρόσμενα.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Τα επιτόκια της αγοράς έχουν μειωθεί σημαντικά μετά από τη συνεδρίαση που πραγματοποιήσαμε τον Ιούλιο, κυρίως λόγω των υποτονικότερων προοπτικών για την παγκόσμια ανάπτυξη και των περιορισμένων ανησυχιών για πιέσεις στον πληθωρισμό. Οι εντάσεις που σημειώθηκαν στις παγκόσμιες αγορές στη διάρκεια του καλοκαιριού οδήγησαν σε μια πρόσκαιρη αυστηροποίηση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών σε τμήματα της αγοράς που παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Συνολικά, το κόστος χρηματοδότησης παραμένει περιοριστικό καθώς οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων πολιτικής μας συνέχισαν να μετακυλίονται μέσω του μηχανισμού μετάδοσης. Τα μέσα επιτόκια των νέων επιχειρηματικών δανείων και των νέων ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων παρέμειναν υψηλά τον Ιούλιο, σε 5,1% και 3,8% αντιστοίχως.

Οι πιστώσεις παραμένουν στάσιμες υπό συνθήκες υποτονικής ζήτησης. Οι τραπεζικές χορηγήσεις προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 0,6% τον Ιούλιο, υποχωρώντας ελαφρώς σε σχέση με τον Ιούνιο, και ο ρυθμός αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά σημείωσε άνοδο σε 0,5%. Η ποσότητα χρήματος με την ευρεία έννοια – όπως μετρείται με το μέγεθος Μ3 – αυξήθηκε κατά 2,3% τον Ιούλιο, με τον ίδιο ρυθμό όπως τον Ιούνιο.

Συμπεράσματα

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 μονάδες βάσης. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Θα διατηρήσουμε τα επιτόκια πολιτικής επαρκώς περιοριστικά για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και να λαμβάνουμε αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης έκτασης και διάρκειας της συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων.

Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διαφυλάξουμε την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.