Περίληψη

Η συμβουλευτική ομάδα θεμάτων είναι μια ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων η οποία συστήθηκε το β΄ εξάμηνο του 2021 για την παροχή συμβουλών και την κατάρτιση μιας λίστας προτιμώμενων νέων θεμάτων για τα μελλοντικά τραπεζογραμμάτια ευρώ. Τα μέλη της διορίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) με βάση προτάσεις από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ. Η Ομάδα εξέτασε 29 θέματα συνολικά – βασισμένα στις ιδέες των ίδιων των μελών της και στη συμβολή του κοινού – τα οποία αξιολογήθηκαν έναντι ορισμένων κριτηρίων. Τα 29 θέματα που εξετάστηκαν και τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν περιγράφονται στην έκθεση.

Υπήρχε ευρεία συναίνεση μεταξύ των μελών της συμβουλευτικής ομάδας θεμάτων να προσπαθήσουν να αποφύγουν την πρόταση μοτίβων ή αφηγημάτων που βασίζονται υπερβολικά σε εθνικά πολιτισμικά στοιχεία οποιασδήποτε χώρας. Τα μέλη επίσης θεώρησαν ότι θα πρέπει να αποφευχθούν οι προκαταλήψεις λόγω φύλου οι οποίες είναι εγγενείς σε πολλές απεικονίσεις του ευρωπαϊκού παρελθόντος. Καταγράφηκε έντονη συνολική προτίμηση για εικόνες που θα μπορούσαν να συνδέσουν τα τραπεζογραμμάτια με μια δυναμική Ευρώπη των λαών και της φύσης έναντι οποιασδήποτε έμφασης στους θεσμούς ή σε στατικά σύμβολα του παρελθόντος. Τα μέλη της συμβουλευτικής ομάδας θεμάτων ευελπιστούσαν ότι θα καταφέρουν να προτείνουν θέματα που θα μπορούσαν να εκφράζουν ένα υψηλό αίσθημα κοινών ευρωπαϊκών αξιών με έντονη ταυτόχρονα απήχηση στους ευρωπαίους πολίτες. Ομοίως, τα μέλη της συμβουλευτικής ομάδας θεμάτων, παρά την έντονη συναίσθηση της σημασίας των τωρινών γεγονότων, αναγνώρισαν την ανάγκη τα τραπεζογραμμάτια να έχουν νόημα και να είναι αναγνωρίσιμα από εκείνους που θα τα χρησιμοποιούν δεκαετίες στο μέλλον.

Κατόπιν εσωτερικής διαδικασίας ψηφοφορίας καταρτίστηκε λίστα έξι προτιμώμενων θεμάτων. Η κατάταξη των θεμάτων, με την πλήρη στήριξη της ομάδας, ήταν η ακόλουθη.

«Οι ευρωπαϊκές αξίες υπό το πρίσμα της φύσης»

Περιγραφή

Τα έξι τραπεζογραμμάτια απεικονίζουν τις έξι αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως ορίζονται στη Συνθήκη της Λισσαβώνας: σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και σεβασμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Θα χρησιμοποιήσουμε εικόνες για να εκφράσουμε μια έβδομη αξία: τη σύνδεση που έχουμε με το περιβάλλον και τον φυσικό κόσμο και τον σεβασμό που τρέφουμε για το περιβάλλον και τον φυσικό κόσμο.

Ιδέα

Η Ευρώπη, εκτός από ζωντανός χώρος, είναι ιδέα. Έτσι και η ΕΕ δεν είναι απλώς ένας οργανισμός, αλλά μια δέσμη αξιών.

Συνδυάζουμε αυτές τις αξίες με τη φύση ως συνιστώσες του ίδιου υποκείμενου έθους. Επανεπιβεβαιώνουμε τον ρόλο των ευρωπαϊκών αξιών ως των δομικών στοιχείων μιας Ευρώπης του λαού, από τον λαό και υπέρ του λαού. Η αειφορία και η διατήρηση του περιβάλλοντος ενσωματώνονται στη συνέχεια ως μία ακόμη θεμελιώδης αξία. Πρόκειται για ευρωπαϊκές αξίες, φυσικά.

Πλεονεκτήματα

• Οι δύο βασικές ιδέες αυτού του θέματος – οι ευρωπαϊκές αξίες και η φύση – ήταν δύο από τα πιο δημοφιλή θέματα που προτάθηκαν στις ομάδες ειδικού σκοπού.
• Οι ευρωπαϊκές αξίες αγκαλιάζουν όλα τα έθνη και τους λαούς της Ευρώπης. Το θέμα είναι διαχρονικό και υπερβαίνει όλα τα σύνορα.

Μειονεκτήματα

• Δεδομένου ότι οι αξίες είναι κάπως αφηρημένες έννοιες, η επιτυχία αυτού του θέματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το σχέδιο που θα επιλεγεί για την απεικόνιση των αξιών. Την ίδια στιγμή, η απεικόνιση αυτών των αφηρημένων αλλά εξαιρετικά σημαντικών εννοιών πάνω στο τραπεζογραμμάτιο είναι κάτι μαγικό.

«Πτηνά: ελεύθερα, ανθεκτικά, πηγή έμπνευσης»

Περιγραφή

Το θέμα είναι εμπνευσμένο από την οδηγία της ΕΕ για τα πτηνά, η οποία αφορά την προστασία του συνόλου των άγριων πτηνών στην ΕΕ (500 είδη). Η οδηγία είναι ένα από τα παλαιότερα νομοθετικά κείμενα της ΕΕ για το περιβάλλον και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της κοινής ευθύνης και συνεργασίας των 27 κρατών μελών της ΕΕ. Επίσης, μας υπενθυμίζει την ανάγκη να μοιραζόμαστε την ήπειρό μας με όλες τις μορφές ζωής που συντηρούν την κοινή μας ύπαρξη. Αυτά τα πτηνά είναι από μόνα τους πραγματικά και γεμάτα ζωντάνια και ταυτόχρονα συμβολίζουν τη συλλογική μας ταυτότητα.

Ιδέα

Τα πτηνά ανέκαθεν ζούσαν κοντά στους ανθρώπους και, μέσα από την προσεκτική παρατήρηση της εμφάνισης και της συμπεριφοράς τους στο πέρασμα των αιώνων, μάθαμε πολλά για το περιβάλλον και τους εαυτούς μας.

Τα πτηνά δεν νοιάζονται για εθνικά σύνορα. Για αυτόν τον λόγο ανέκαθεν συμβόλιζαν την ελευθερία και την επιδίωξη σημαντικών στόχων. Οι φωλιές τους μας θυμίζουν την επιθυμία να οικοδομούμε τόπους και κοινωνίες όπου μπορούμε να φροντίσουμε για το μέλλον. Στα τραγούδια τους αναγνωρίζουμε την εκτίμηση την οποία τρέφουμε για την ελεύθερη και όμορφη έκφραση. Όταν επιστρέφουν από την εποχική αποδημία τους νιώθουμε ελπίδα. Εμπλουτίζουν τον κόσμο χωρίς να τον εξαντλούν – και το ίδιο θα πρέπει να κάνουμε κι εμείς.

Πλεονεκτήματα

• Αυτό το θέμα έχει μια έντονη ευρωπαϊκή διάσταση και ένα τολμηρό μήνυμα για την αειφορία.
• Δημιουργεί συναισθηματική σύνδεση και είναι κατανοητό, συμπεριληπτικό και διαχρονικό.
• Είναι κατάλληλο για την επίτευξη ενός όμορφου και αξιομνημόνευτου σχεδίου.
• Αποκαλύπτει την ποικιλομορφία της φύσης, των τοπίων και των εποχών στην Ευρώπη.

Μειονεκτήματα

• Κάποιοι άνθρωποι αποφεύγουν ή φοβούνται τα πτηνά (ορνιθοφοβία).
• Υπάρχουν πτηνά στα τραπεζογραμμάτια κάποιων άλλων χωρών.

«Το μέλλον σάς ανήκει»

Περιγραφή

Αυτό το θέμα δημιουργεί «προσωπογραφίες» Ευρωπαίων του μέλλοντος. Όσοι κρατούν τέτοια τραπεζογραμμάτια είναι ταυτόχρονα φορείς της συλλογικής φαντασίας με την οποία οι άνθρωποι δημιουργούν τις δικές τους, ακόμη απροσδιόριστες, δυνατότητες.

Αυτό το θέμα δείχνει τις απεριόριστες δυνατότητες των Ευρωπαίων και το όνειρο να απεικονιστούν κάποια μέρα στο τραπεζογραμμάτιο.

Ιδέα

Οι ιδέες και οι καινοτομίες που θα καθορίσουν το μέλλον της Ευρώπης βρίσκονται βαθιά μέσα σε κάθε Ευρωπαίο. Η Ευρώπη διαμορφώνεται από τις σκέψεις, τα όνειρα, τις ικανότητες και τις εφευρέσεις σας. Το μέλλον σάς ανήκει.

Πλεονεκτήματα

• Τονίζει την καινοτομία, τις ιδέες και τις νέες προοπτικές για την Ευρώπη.
• Συνδέει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.
• Είναι ένα θέμα με συμπεριληπτικό χαρακτήρα που ξυπνά συναισθήματα.

Μειονεκτήματα

• Μπορεί να θεωρηθεί ότι στοχεύει στο νεανικό κοινό.
• Πολύ αφηρημένο.

«Ποταμοί: Τα νερά της ζωής στην Ευρώπη»

Περιγραφή

Αυτό το θέμα συνδυάζει την έντονη επιθυμία του κοινού για τραπεζογραμμάτια που αποτελούν ωδή στα φυσικά θαύματα της Ευρώπης με ένα ευρύτερο μήνυμα διασυνδεσιμότητας και αειφορίας.

Ιδέα

Οι ποταμοί της Ευρώπης διασχίζουν σύνορα. Μας συνδέουν με τη φύση, αλλά και μεταξύ μας. Μας υπενθυμίζουν πόσο βαθιά πηγάζει η κοινή μας ζωή, ενώ ταυτόχρονα αντιπροσωπεύουν τη ροή και τη ρευστότητα μιας δυναμικής και διαρκώς μεταβαλλόμενης ηπείρου. Οι ποταμοί μάς φροντίζουν και πρέπει να κάνουμε το ίδιο με τη σειρά μας.

Πλεονεκτήματα

• Η πρόταση αυτή εμπεριέχει τις κοινές αξίες που μας διέπουν και που πρέπει να διαφυλάξουμε, χωρίς το θέμα να είναι αφηρημένο.
• Οι ποταμοί δεν γνωρίζουν σύνορα.
• Οι ποταμοί ενώνουν τις χώρες μεταξύ τους και διευκολύνουν το εμπόριο.
• Η προστασία της φύσης είναι ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους για την Ευρώπη και τους κατοίκους της.
• Διαχρονική και φυσική ομορφιά.

Μειονεκτήματα

• Δεν υπάρχει συναισθηματική σύνδεση.
• Δεν είναι ένα θέμα που αφορά αποκλειστικά την Ευρώπη.

«Χέρια: Μαζί χτίζουμε την Ευρώπη»

Περιγραφή

Αυτό το θέμα δημιουργεί μια φυσική και εύληπτη αναπαράσταση των έξι βασικών αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης: την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ισότητα, το κράτος δικαίου και τα δικαιώματα του ανθρώπου. Είναι επίσης εμπνευσμένο από το σύνθημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Ενωμένη στην πολυμορφία». Τα χέρια είναι κάτι γνώριμο αλλά ταυτόχρονα μοναδικό για τον κάθε άνθρωπο και χρησιμοποιούνται ως σύμβολα για να καταστήσουν τις ιδέες πιο άμεσες και ανθρώπινες.

Ιδέα

Το θέμα «Χέρια: Μαζί χτίζουμε την Ευρώπη» χρησιμοποιεί μια οικουμενική γλώσσα για να γιορτάσει την πολυσυλλεκτικότητα και την ενότητα. Αντιπροσωπεύει όλους τους ανθρώπους που διαμόρφωσαν την Ευρώπη, μέσω των κοινών αξιών που διέπουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα χέρια δημιούργησαν την Ευρώπη: τις υλικές υποδομές, την καλλιτεχνική κληρονομιά, τη λογοτεχνία της, καθώς και πολλά άλλα χαρακτηριστικά της. Τα χέρια χτίζουν, υφαίνουν, θεραπεύουν, διδάσκουν, καθοδηγούν και επιτυγχάνουν πολλά ακόμα. Τα χέρια μαρτυρούν τους μόχθους, την ηλικία και τους δεσμούς. Μαρτυρούν, επίσης, την κληρονομιά, την ιστορία και τον πολιτισμό. Ήρθε η ώρα να γιορτάσουμε τα χέρια που έχτισαν και συνεχίζουν να χτίζουν την Ευρώπη καθημερινά.

Πλεονεκτήματα

• Δημιουργεί ένα αίσθημα ενότητας και συντροφικότητας.
• Εύκολη οπτικοποίηση.
• Η ιδέα εστιάζει στους ανθρώπους και όχι στις χώρες.
• Διαχρονικό θέμα: τα χέρια εκφράζουν το ανθρώπινο συναίσθημα.
• Μπορεί να δημιουργήσει ισχυρή συναισθηματική σύνδεση, καθώς τα χέρια αποτελούν το μέσο της ανθρώπινης επαφής.

Μειονεκτήματα

• Τα σύμβολα ενδέχεται να παρερμηνευτούν. (Επιβάλλεται η καλή ποιότητα σχεδίου. Μια έρευνα σχετικά με τις ανθρωπολογικές πτυχές των χεριών θα μπορούσε να είναι χρήσιμη, για την αποφυγή παρερμηνείας του συμβόλου στις διάφορες χώρες).
• Οι πολίτες συνδέονται πολύ πιο εύκολα με τη φύση, τα ζώα και τους ανθρώπους, ωστόσο αυτό το ζήτημα μπορεί να ξεπεραστεί, εφόσον το σχέδιο είναι καλό. Το θέμα δεν αποκλείει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης αυτών των πτυχών και, φυσικά, τα χέρια ανήκουν σε ανθρώπους.
• Υπάρχουν κοινά στοιχεία με τα τραπεζογραμμάτια των ελβετικών φράγκων, ωστόσο οι ιστορίες που διηγούνται είναι διαφορετικές.

«Η Ευρώπη μας, ο εαυτός μας»

Περιγραφή

Κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ιστορία. Κάθε άνθρωπος δημιουργεί τη δική του ταυτότητα. Ωστόσο, μοιραζόμαστε μια κοινή ταυτότητα ως Ευρωπαίοι. Μεγαλώνουμε ως μονάδες, αλλά και ως μέλη μιας κοινότητας, μέσα από τις σχέσεις που δημιουργούμε μεταξύ μας.

Αυτό το θέμα εκφράζει την ελευθερία, τις αξίες και το ανοιχτό πνεύμα των κατοίκων της Ευρώπης.

Ιδέα

Τα τραπεζογραμμάτια αντιπροσωπεύουν τις ατομικές, αλλά και τις συλλογικές ζωές των κατοίκων της Ευρώπης σε έξι διαφορετικές διαστάσεις: την ύπαρξη, την πράξη, τη σκέψη, την αγάπη, την επικοινωνία και τη ζωή. Αυτοί είναι οι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συνδέσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο με τον εξωτερικό, το ιδιωτικό με το δημόσιο, τον εαυτό με την κοινωνία, τη φυσική ύπαρξη με τον κόσμο των ιδεών.

Πλεονεκτήματα

• Εστιάζει στο άτομο εντός του πλαισίου της Ευρώπης.
• Διευρύνει την ιδέα της ευρωπαϊκής ταυτότητας σε όλο τον κόσμο (τόσο εντός της Ευρώπης όσο και στον υπόλοιπο κόσμο).
• Εστιάζει στο άτομο και στη συμβολική κατανόηση της ύπαρξης και της συλλογικότητας.

Μειονεκτήματα

• Ενδεχόμενες παρανοήσεις της λέξης «ταυτότητα».

Πολύ αφηρημένο.