PERSCONFERENTIE

Christine Lagarde, president van de ECB,
Luis de Guindos, vicepresident van de ECB

Frankfurt am Main, 10 maart 2022

Goedemiddag, de vicepresident en ik heten u welkom bij onze persconferentie.

De Russische invasie van Oekraïne vormt een keerpunt voor Europa. De Raad van Bestuur betuigt zijn volledige steun aan het Oekraïense volk. We zullen soepele liquiditeitscondities zeker stellen en de door de Europese unie en Europese regeringen getroffen sancties ten uitvoer leggen. We zullen alle noodzakelijke maatregelen nemen om het mandaat van de ECB op het vlak van prijsstabiliteit te vervullen en de financiële stabiliteit te verzekeren.

De oorlog tussen Rusland en Oekraïne zal de economische bedrijvigheid en de inflatie wezenlijk beïnvloeden, via hogere energie- en grondstoffenprijzen, de verstoring van de internationale handel en een verzwakking van het vertrouwen. De omvang van deze effecten hangt af van het verloop van het conflict, de impact van de al getroffen sancties en van eventuele nieuwe maatregelen. Tegen de achtergrond van de zeer grote onzekerheid heeft de Raad van Bestuur vandaag verscheidene scenario’s in overweging genomen.

Het effect van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne moet worden beoordeeld tegen de achtergrond van solide onderliggende omstandigheden voor de economie van het eurogebied, mede dankzij ruime beleidssteun. Het economisch herstel wordt gestimuleerd door de kleiner wordende impact van de omikronvariant van het coronavirus. Er zijn enige aanwijzingen dat de aanvoerknelpunten afnemen, en de situatie op de arbeidsmarkt is verder verbeterd. In het basisscenario van de nieuwe door medewerkers opgestelde projecties, waarin een eerste beoordeling van de gevolgen van de oorlog is opgenomen, is de bbp-groei op korte termijn neerwaarts bijgesteld als gevolg van de oorlog in Oekraïne. In de projecties wordt uitgegaan van een economische groei van 3,7 procent in 2022, 2,8 procent in 2023 en 1,6 procent in 2024.

De inflatie is in opwaartse zin blijven verrassen als gevolg van onverwacht hoge energiekosten. De prijsstijgingen zijn ook meer wijdverspreid geworden. Het basisscenario voor de inflatie in de nieuwe door medewerkers opgestelde projecties is aanzienlijk opwaarts bijgesteld, tot een twaalfmaands inflatie van 5,1 procent in 2022, 2,1 procent in 2023 en 1,9 procent in 2024. De inflatie exclusief voedingsmiddelen en energie bedraagt volgens de projecties gemiddeld 2,6 procent in 2022, 1,8 procent in 2023 en 1,9 procent in 2024. Ook dat is hoger dan in de projecties van december. De inflatieverwachtingen op langere termijn hebben zich volgens allerlei maatstaven opnieuw op onze inflatiedoelstelling verankerd. De Raad van Bestuur acht het steeds waarschijnlijker dat de inflatie zich op middellange termijn op zijn doelstelling van twee procent stabiliseert.

In alternatieve scenario's voor de economische en financiële invloed van de oorlog, die samen met de door medewerkers opgestelde projecties op onze website worden gepubliceerd, zou de economische bedrijvigheid aanzienlijk kunnen worden afgezwakt als de energie- en grondstoffenprijzen scherper stijgen en de handel en het vertrouwen sterker worden geraakt. Op korte termijn zou de inflatie aanzienlijk hoger kunnen zijn. In alle scenario's blijft de verwachting echter dat de inflatie geleidelijk daalt en zich in 2024 rond onze doelstelling van twee procent stabiliseert.

Op basis van onze bijgewerkte beoordeling en rekening houdend met de onzekere omgeving, heeft de Raad van Bestuur vandaag het aankoopschema voor het programma voor de aankoop van activa (asset purchase programme – APP) voor de komende maanden bijgesteld. De maandelijkse nettoaankopen uit hoofde van het APP zullen € 40 miljard bedragen in april, € 30 miljard in mei en € 20 miljard in juni. De nettoaankopen voor het derde kwartaal zullen worden gekalibreerd aan de hand van data, rekening houdend met de ontwikkeling van onze beoordeling van de vooruitzichten. Als de inkomende data de verwachting bevestigen dat de inflatievooruitzichten op middellange termijn ook na het einde van onze nettoaankopen van activa niet zullen verzwakken, zal de Raad van Bestuur de nettoaankopen uit hoofde van het APP in het derde kwartaal beëindigen. Indien de inflatievooruitzichten op middellange termijn veranderen en als de financieringsvoorwaarden niet langer in overeenstemming zijn met verdere vooruitgang naar onze doelstelling van twee procent, staan we klaar om ons schema voor de nettoaankopen te herzien op het vlak van omvang en/of duur.

Eventuele aanpassingen van de basisrentetarieven van de ECB zullen enige tijd na het einde van onze nettoaankopen uit hoofde van het APP plaatsvinden en geleidelijk zijn. De forward guidance van de Raad van Bestuur en zijn strategische commitment om de inflatie op middellange termijn op twee procent te stabiliseren blijven bepalend voor het beloop van de basisrentetarieven van de ECB. De Raad van Bestuur verwacht dan ook dat de basisrentetarieven van de ECB op hun huidige niveau blijven totdat de Raad vaststelt dat de inflatie ruim vóór het einde van de projectieperiode en duurzaam voor de rest van de projectieperiode twee procent bereikt, en de Raad van oordeel is dat bij de onderliggende inflatie voldoende vooruitgang is geboekt zodanig dat deze in overeenstemming is met de stabilisering van de inflatie op twee procent op middellange termijn.

We hebben ook onze andere beleidsmaatregelen bevestigd, zoals uiteengezet in het persbericht dat vandaag om 13.45 uur is gepubliceerd.

Ik zal nu nader ingaan op onze kijk op de ontwikkeling van de economie en de inflatie en vervolgens onze inschatting van de financiële en monetaire omstandigheden toelichten.

Economische bedrijvigheid

De economie is in 2021 met 5,3 procent gegroeid, waardoor het bbp aan het eind van het jaar het niveau van vóór de pandemie bereikte. De groei is echter vertraagd tot 0,3 procent in het laatste kwartaal van 2021 en blijft naar verwachting zwak in het eerste kwartaal van 2022.

De vooruitzichten voor de economie zijn afhankelijk van het verloop van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne en van de invloed van de economische en financiële sancties en andere maatregelen. Tegelijkertijd neemt het effect van andere ongunstige factoren voor de groei nu af. Volgens het basisscenario van de door medewerkers opgestelde projecties zou de economie in het eurogebied in 2022 nog steeds stevig moeten groeien, zij het in een tempo dat lager ligt dan vóór het uitbreken van de oorlog werd verwacht. De maatregelen om de verspreiding van de omikronvariant van het coronavirus te beperken hebben een mildere invloed gehad dan ten tijde van eerdere golven en worden nu opgeheven. Er zijn ook enige aanwijzingen voor een afname van de verstoringen in aanvoerketens in verband met de pandemie. Het effect van de enorme energieprijsschok op burgers en bedrijven kan gedeeltelijk worden opgevangen door de tijdens de pandemie opgebouwde spaargelden aan te spreken en door compenserende begrotingsmaatregelen.

Volgens het basisscenario van de door medewerkers opgestelde projecties wordt de groei op middellange termijn gedragen door de krachtige binnenlandse vraag, ondersteund door een sterkere arbeidsmarkt. Als meer mensen aan het werk zijn, zouden huishoudens meer moeten gaan verdienen en uitgeven. Ook het mondiale herstel en de lopende budgettaire en monetairbeleidssteun dragen aan deze groeivooruitzichten bij. Budgettaire en monetaire steun blijft van cruciaal belang, vooral in deze moeilijke geopolitieke situatie.

Inflatie

De inflatie is in februari tot 5,8 procent gestegen, tegen 5,1 procent in januari, We verwachten dat de inflatie op korte termijn verder stijgt. De energieprijzen, die in februari met 31,7 procent omhoogschoten, blijven de belangrijkste oorzaak van deze hoge inflatie. Ze drijven ook de prijzen in veel andere sectoren op. Ook de voedselprijzen zijn gestegen, als gevolg van seizoengebonden factoren, hoge transportkosten en de hogere prijs van meststoffen. In de afgelopen weken zijn de energiekosten verder opgelopen en onder invloed van de oorlog in Oekraïne zal de druk op sommige voedsel- en grondstoffenprijzen verder toenemen.

De prijsstijgingen zijn meer wijdverspreid geworden. In de afgelopen maanden zijn de meeste maatstaven van de onderliggende inflatie boven de twee procent gestegen. Wegens de rol van tijdelijke, met de pandemie samenhangende factoren en de indirecte effecten van hogere energieprijzen is het echter onzeker hoelang de stijging van deze indicatoren zal voortduren. Marktindicatoren geven aan dat de energieprijzen langer dan eerder verwacht hoog zullen blijven, maar in de loop van de projectieperiode zal er een prijsmatiging optreden. Ook de prijsdruk als gevolg van mondiale aanvoerknelpunten zou moeten afnemen.

De situatie op de arbeidsmarkt is verder verbeterd, met een daling van de werkloosheid tot 6,8 procent in januari. Hoewel steeds meer sectoren door een tekort aan arbeidskrachten worden geraakt, blijft de loongroei over het geheel genomen beperkt. Het weer op volle capaciteit draaien van de economie zou na verloop van tijd een enigszins snellere loongroei moeten ondersteunen. Verscheidene van financiële markten en enquêtes afgeleide maatstaven van de inflatieverwachtingen op langere termijn bedragen circa twee procent. Deze factoren zullen ook verder bijdragen aan de onderliggende inflatie en zullen helpen de totale inflatie duurzaam op onze doelstelling van twee procent te laten uitkomen.

Beoordeling van risico's

De risico's voor de economische vooruitzichten zijn door de Russische invasie van Oekraïne aanzienlijk gestegen en zijn neerwaarts gericht. Hoewel de met de pandemie samenhangende risico’s zijn afgenomen, kan de oorlog in Oekraïne een sterker effect op het economisch sentiment hebben en weer tot meer aanvoerbeperkingen leiden. Aanhoudend hoge energiekosten, in combinatie met een verlies aan vertrouwen, zouden de vraag sterker dan verwacht kunnen vertragen en de consumptie en investeringen kunnen afremmen.

Dezelfde factoren zijn een risico voor de inflatievooruitzichten, dat op korte termijn opwaarts gericht is. De oorlog in Oekraïne vormt een substantieel opwaarts risico, met name voor de energieprijzen. Als de prijsdruk tot hogere dan verwachte loonstijgingen leidt of als er ongunstige, langdurige gevolgen aan de aanbodzijde zijn, zou ook de inflatie op middellange termijn hoger kunnen uitvallen. Maar als de vraag op middellange termijn zou afnemen, kan dit ook tot een lagere prijsdruk leiden.

Financiële en monetaire omstandigheden

De Russische invasie van Oekraïne heeft tot aanzienlijke volatiliteit op de financiële markten geleid. Na het uitbreken van de oorlog is de sinds onze vergadering van februari waargenomen stijging van de risicovrije marktrentes gedeeltelijk omgekeerd, en de aandelenkoersen zijn gedaald.

De financiële sancties tegen Rusland, met inbegrip van de uitsluiting van een aantal Russische banken van SWIFT, hebben nog niet tot ernstige spanningen op de geldmarkten of liquiditeitstekorten in het bankwezen in het eurogebied geleid. De bankbalansen blijven in het algemeen gezond dankzij stevige kapitaalposities en minder niet-renderende leningen. Banken zijn nu net zo winstgevend als ze waren vóór de pandemie.

De bancaire rentetarieven voor bedrijven zijn enigszins opgelopen, terwijl de hypotheekrente voor huishoudens stabiel blijft op historisch lage niveaus. De kredietverlening aan bedrijven is afgenomen, na een sterke stijging in het laatste kwartaal van 2021. De kredietverstrekking aan huishoudens houdt stand, vooral voor woningaankopen.

Conclusie

Samengevat: de Russische invasie van Oekraïne zal de economie in het eurogebied negatief beïnvloeden, en hierdoor is de onzekerheid aanzienlijk toegenomen. Als het basisscenario van de door medewerkers opgestelde projecties uitkomt, zou het herstel van de economie moeten aanhouden dankzij de afnemende impact van de pandemie en het vooruitzicht op krachtige binnenlandse vraag en sterke arbeidsmarkten. Begrotingsmaatregelen, waaronder van de Europese Unie, zouden ook helpen de economie te beschermen. Op basis van onze geactualiseerde beoordeling van de inflatievooruitzichten en rekening houdend met de onzekere omgeving, hebben we ons schema voor de nettoaankopen van activa voor de komende maanden herzien en al onze overige beleidsmaatregelen bevestigd. We zijn zeer alert op de heersende onzekerheden. Ons beleid zal gekalibreerd blijven worden aan de hand van data, rekening houdend met de ontwikkeling van onze beoordeling van de vooruitzichten. We staan klaar om al onze instrumenten aan te passen om ervoor te zorgen dat de inflatie zich op middellange termijn op onze doelstelling van twee procent stabiliseert.

We zijn nu klaar om uw vragen te beantwoorden.

Voor de exacte bewoordingen van de door de Raad van Bestuur overeengekomen tekst wordt verwezen naar de Engelstalige versie.