EBC ocenia postępy krajów UE na drodze do wprowadzenia euro

• Ukazujący się co dwa lata raport przedstawia postępy państw członkowskich UE nienależących do strefy euro.
• Dzięki mocnej aktywności gospodarczej przed pandemią większość krajów osiągnęła poprawę w równoważeniu finansów publicznych.
• Zobowiązania w zakresie polityk publicznych podjęte przez Bułgarię i Chorwację to istotny krok ku uczestnictwu w ERM II.

W raporcie o konwergencji z czerwca 2020 roku Europejski Bank Centralny (EBC) różnie ocenia przebieg konwergencji gospodarczej w krajach UE spoza strefy euro od 2018 roku, ale dostrzega istotne działania na rzecz zrównoważenia finansów publicznych. Wydawany co dwa lata raport przedstawia ocenę postępów siedmiu obecnie krajów na drodze do wprowadzenia euro.

Bułgaria i Chorwacja podjęły szereg zobowiązań w obszarze polityk publicznych, które mają duże znaczenie dla niezakłóconego udziału w mechanizmie ERM II. Ze względu na to, kiedy przypadła data graniczna przyjęta w raporcie do analizy ekonomicznej, pełną ocenę wpływu pandemii koronawirusa (COVID‑19) na ścieżkę konwergencji będzie można przedstawić dopiero w następnym raporcie, który ukaże się w roku 2022.

Sytuacja analizowanych krajów pod względem kryterium stabilności cen pogorszyła się w porównaniu ze stanem opisanym w poprzednim raporcie o konwergencji. W Bułgarii, Polsce, Rumunii, Czechach i na Węgrzech stopa inflacji była wyraźnie wyższa od wartości referencyjnej, wynoszącej 1,8%, natomiast w Szwecji była od niej niższa, a w Chorwacji – wyraźnie niższa. Oczekuje się, że w nadchodzących latach inflacja w większości analizowanych krajów się obniży. W 2020 roku źródłem presji deflacyjnej ma być gwałtowny spadek cen ropy naftowej.

W 2019 roku saldo budżetowe sektora instytucji rządowych i samorządowych we wszystkich analizowanych krajach oprócz jednego nie przekroczyło 3‑procentowej wartości referencyjnej. W kwietniu 2020 roku uruchomiono procedurę nadmiernego deficytu wobec Rumunii. Wskaźniki zadłużenia w Chorwacji i na Węgrzech są wprawdzie wyższe od referencyjnej wartości 60% PKB, ale do końca 2019 roku wykazywały trend spadkowy. Przewiduje się, że wskaźniki zarówno deficytu, jak i długu we wszystkich siedmiu krajach wzrosną wskutek wyraźnego spowolnienia aktywności gospodarczej oraz środków fiskalnych wprowadzonych w reakcji na pandemię.

Żaden z analizowanych krajów nie uczestniczy obecnie w mechanizmie ERM II, ale Bułgaria w roku 2018 i Chorwacja w 2019 wystąpiły o przyjęcie ich do tego mechanizmu. Oba kraje podjęły zobowiązania w zakresie polityk publicznych stanowiące istotny krok ku przystąpieniu do ERM II w bliskiej przyszłości. W Bułgarii, gdzie obowiązuje system izby walutowej, w okresie referencyjnym przyjętym do oceny konwergencji kurs lewa do euro był sztywny i wynosił 1,95583. Kuna chorwacka była notowana w systemie kierowanego kursu płynnego, a jej kurs wobec euro wykazywał niską zmienność. W pozostałych krajach przeważa system kursu płynnego, a ich waluty w większości wykazywały wysoką zmienność, zwłaszcza podczas napięć na rynkach finansowych w marcu 2020 roku.

Jeśli chodzi o konwergencję długoterminowych stóp procentowych, tylko w jednym z siedmiu analizowanych krajów – mianowicie w Rumunii – przewyższały one wartość referencyjną, równą 2,9%. Najniższy poziom stóp długoterminowych miały Bułgaria i Szwecja.

Kolejnych ważnym czynnikiem, od którego zależy trwałość konwergencji, jest siła otoczenia instytucjonalnego. Jakość instytucji i rządzenia jest niska we wszystkich analizowanych krajach z wyjątkiem Szwecji – a zwłaszcza w Bułgarii, Rumunii, Chorwacji i na Węgrzech.

W żadnym z analizowanych krajów ramy prawne nie spełniają jeszcze wszystkich warunków wprowadzenia euro.

Kontakt z mediami: Eszter Miltényi-Torstensson, tel.: +49 69 1344 8034.

Uwagi

• Raport o konwergencji, sporządzany przez EBC co dwa lata lub na wniosek zainteresowanego kraju, stanowi analizę stanu konwergencji gospodarczej i prawnej państw członkowskich UE nienależących do strefy euro. Przedstawia stopień trwałego zbliżenia ich gospodarek do poziomu strefy euro, badanie zgodności ustawodawstwa krajowego z ramami prawnymi UE oraz ocenę spełnienia wymogów prawnych przez banki centralne tych krajów. Dania ma klauzulę wyłączającą i nie jest poddawana ocenie, chyba że sama o to wystąpi.
• Datą graniczną dla statystyk zawartych w tym raporcie o konwergencji był 7 maja 2020. Okres referencyjny dla kryteriów stabilności cen i długoterminowych stóp procentowych to kwiecień 2019 – marzec 2020. Okres referencyjny dla kursów walutowych to 1 kwietnia 2018 – 31 marca 2020. Dane historyczne o sytuacji finansów publicznych obejmują okres do roku 2019. Prognozy zawarte w raporcie opierają się na prognozie gospodarczej Komisji Europejskiej z wiosny 2020 roku oraz najnowszych programach konwergencji przedstawionych przez same kraje, a także na innych informacjach istotnych dla prognostycznej oceny trwałości konwergencji.
• Od listopada 2014 roku każdy kraj wchodzący do strefy euro przystępuje także do jednolitego mechanizmu nadzorczego (SSM) oraz pozostałych mechanizmów unii bankowej. System bankowy takiego kraju jest poddawany wszechstronnej ocenie, którą przeprowadza EBC. Bułgaria i Chorwacja wystąpiły do EBC o nawiązanie bliskiej współpracy w zakresie nadzoru, więc odbyła się wszechstronna ocena ich systemów bankowych, która w przypadku Bułgarii zakończyła się 26 lipca 2019a dla Chorwacji 5 czerwca 2020.